Precies een eeuw geleden werden op basis van het Sykes-Picotverdrag de grenzen van een groot gedeelte van het Midden-Oosten bepaald. Er ontstonden natiestaten met duidelijke grenzen, eigen soevereiniteit en nationale legers. Het was Islamitische Staat (IS) die in 2014 trots verkondigde dat deze grenzen tot het verleden behoorde. Uiteraard grootspraak, maar de huidige realiteit houdt wel in dat deze grenzen inderdaad soms broos zijn geworden.

Niet alleen IS, maar ook Iran en bijvoorbeeld de Libanese Hezbollah nemen het niet zo nauw met landgrenzen. De Syrische burgeroorlog fungeert hierbij als belangrijke katalysator. Turkse, Russische en Amerikaanse militairen zijn aanwezig op Syrisch grondgebied en in deze heksenketel jaagt iedereen op zijn ergste vijand.

Turkije wordt geobsedeerd door de Syrische Koerden en lijkt op het punt te staan die de oorlog te verklaren. De Verenigde Staten willen in Syrië IS elimineren en leiden een internationale coalitie waarvan kolonel Ryan Dillon de woordvoerder is. Deze officier zei onlangs tot grote ontsteltenis van Israël en een aantal Arabische staten dat „hij volkomen gelukkig zal zijn als het Iraanse milities lukt IS uit het Syrische Deir al-Zor te verdrijven.” Voor Israël en Jordanië vormen deze Iraanse milities, die zich in Syrië comfortabel vlak bij hun landgrenzen genesteld hebben, echter een ware nachtmerrie.

De Arabisch-soennitische wereld moet met onbehagen aanzien hoe Syrië steeds meer in een Iraanse satellietstaat verandert en wacht hierbij op Amerikaans leiderschap. Washington lijkt echter iedere visie te ontberen en bovendien verscheurd te worden door interne problemen. President Trump uitte weliswaar spierballentaal tegen Iran, afgelopen mei in Saudi-Arabië. Zijn eigen woordvoerders in het Midden-Oosten danken Iran echter voor alle hulp in de strijd tegen IS. Het aanzien van de VS brokkelt in de Arabische wereld steeds verder af – met als resultaat dat aller ogen gericht zijn op Moskou.

De Russische beer wordt steeds onderschat. Toen Rusland in 2015 besloot om militair in Syrië te interveniëren werd algemeen verwacht dat dit het Russische Vietnam zou worden. De Russische Blitzkrieg in Syrië verliep echter voorspoedig dankzij het Iraanse grondpersoneel. De Iraanse milities verrichten het handwerk. Dat voorkomt dat Rusland grote aantallen militairen naar Syrië moet sturen. Op hun beurt zijn deze milities volkomen afhankelijk van de Russische luchtmacht.

Westerse politici hebben vanaf het begin van de Syrische burgeroorlog fabeltjes verteld waarin ze zelf geloofden. Ze riepen voortdurend dat het Syrische regime op het punt zou staan te vallen, hoewel alle indicaties in een andere richting wezen. Momenteel wordt er voortdurend melding gemaakt van problemen tussen Iran en Rusland. Zij zouden elkaar in Syrië als concurrenten zijn gaan zien. Hun doelstellingen lopen inderdaad niet altijd synchroon, maar wat hen in Syrië bindt is veel meer dan wat hen scheidt.