Denk aan de nieuwste trends op het gebied van kokosolie. Nu zo langzamerhand iedere trendgevoelige persoon de olijfolie ingeruild heeft voor de kokosolie, is het tijd voor de volgende stap: oregano-olie. Veel gezonder en natuurlijk ook veel duurder – ook al is het eigenlijk gewoon olijfolie met daaraan wat oregano toegevoegd.

Of denk aan al de oergranen, voor mensen die de glutenvrije trend volgen. Spelt natuurlijk, maar dat hebben we nu wel zo’n beetje gezien. Het is tijd voor wat nieuws. Glutenvrij of niet, er is zeker een publiek te vinden voor fancy granen zoals kamut, bulgur, farro, boekweit, quinoa, amarant, sorghum en gierst. Vanuit Indonesië kan ik toevoegen dat er ook wel een markt moet zijn voor tempé, de tahoevariant met hele sojabonen erin. Het heeft veel meer beet dan tahoe en voldoet aan alle eisen van de vleesmijder.

Zeker als u zich richt op een redelijk goed te bespelen marktsegment, zoals de gereformeerde gezindte, kan hier een goede boterham verdiend worden. Doordat het gezond is, mag het namelijk wat meer kosten. Mensen willen immers graag offers brengen voor hun gezondheid. Verkoop het vooral als voedsel dat teruggaat naar vroeger, voordat al ons voedsel door de voedselindustrie gemanipuleerd werd. Om het verhaal wat aan te dikken, kunt u claimen dat het voedsel ook helpt in het bestrijden van allerlei ziektes. Pas wel een beetje op, want echte claims in dit verband zijn verboden zolang het bewijs ontbreekt. Maar goede suggestie doet de helft.

Dynamiek

In de moderne westerse wereld kun je kiezen of je erin gelooft of niet, maar in ontwikkelingslanden is er een heel andere dynamiek.

Onlangs kwam iemand hier in Papoea vragen hoe ze moest omgaan met een soort superthee. Een thee waar je van afvalt en die hartfalen en kanker voorkomt. Iemand op de vrouwenvereniging verkocht het en veel dames gingen aan de thee. Onzin natuurlijk. Gevaarlijk zelfs. Want niet alleen kost het haar veel geld –terwijl ze van een minimuminkomen moet rondkomen– ook verhindert het een gezonde levensstijl. Want nu wordt de thee toegevoegd aan een menu van rijst, gebakken bananen en vette koeken en groenten die met veel olie en zout zijn klaargemaakt. Een gezonde en gevarieerde levensstijl zou een grote verbetering zijn, maar in plaats daarvan worden zogenaamd gezonde dingen toegevoegd. Grote voedingsbedrijven zoals Herbalife lopen hier binnen, maar is dat verantwoord?

Op het gebied van de gezondheidszorg is er een vergelijkbare dynamiek te zien. In de westerse wereld is de alternatieve of complementaire geneeskunde een aanvulling op de reguliere gezondheidszorg. De gewone gezondheidszorg levert goed werk, maar alternatieve geneeswijzen kunnen een oplossing –of hoop op een oplossing– geven voor onbegrepen gevallen. Bovendien hebben alternatieve genezers vaak meer aandacht en tijd voor de persoon in kwestie, en dat is ook belangrijk in een ziekteproces. Alternatieve geneeswijzen kunnen bestaan omdat er reguliere gezondheidszorg is.

In ontwikkelingslanden is de reguliere gezondheidszorg meestal niet zo goed op orde, maar ook hier zijn moderne alternatieve geneeswijzen volop in opkomst. Zo vroeg onlangs iemand om advies omdat hij een nierprobleem had. Al lange tijd, het kwam regelmatig terug. Hij was al bij een dokter geweest hier in de stad. Hij overhandigde me twee enveloppen met allerlei uitdraaien van de computer. „Ja, de dokter gaf me een metalen stokje in mijn hand, draaide dat een beetje en daarna kwam er een lading papier uit de printer.” De dokter gaf dat mee naar huis, samen met een grote plastic zak met medicijnen en een gepeperde rekening ter hoogte van een maandsalaris. „Green world data analysis”, staat er op het papier te lezen. Bioresonantie dus, gewoon bij de dokter in de praktijk. Een paar coëfficiënten die buiten de gewenst range vallen, zijn omcirkeld, en daar zijn de medicijnen voor voorgeschreven. Een behoorlijke diagnose is er niet gesteld. Hier komen deze –vaak onbewezen– alternatieve geneeswijzen in de plaats van de reguliere geneeskunde. Levensgevaarlijke kwakzalverij.

Elco van Burg is consultant bij Lentera Papua in Indonesië en universitair hoofddocent ondernemerschap aan de Vrije Universiteit Amsterdam.