Om voor hen de optimale dosering antibiotica te bepalen wordt tegelijkertijd een grote hoeveelheid geanonimiseerde data uit het elektronisch patiëntendossier (EPD) geanalyseerd. Deze werkwijze moet leiden tot een daling van het aantal sterfgevallen en sneller herstel. De inzet van deze grote hoeveelheid gegevens –big data– aan het bed van de patiënt is uniek.

Intensivist en onderzoeksleider Paul Elbers van het VUmc legt uit hoe het systeem werkt: „Intensivisten, de artsen op de ic, gaan op dit moment nog uit van standaarddoseringen voor antibiotica. Die zijn meestal gebaseerd op gegevens van vrijwilligers of niet ernstig zieke patiënten. Wij gaan het anders doen. Het EPD van een individuele patiënt bevat veel gegevens. Daarnaast beschikken we over een basismodel met een schat aan data van heel veel geanonimiseerde patiënten uit het verleden. De gegevens van beide combineren we met elkaar.”

Grafiek

Het basismodel kent volgens Elbers veel variabelen. „Koppeling van de gegevens van een individuele patiënt aan dat systeem laat met behulp van door ons ontwikkelde software zien wat de optimale dosis antibiotica is. Dat gebeurt heel mooi in de vorm van een grafiek. Op je computerscherm zie je als behandelaar wat er gebeurt als je meer of minder antibiotica geeft.”

De hoeveelheid kan op die manier gaande de behandeling steeds worden aangepast. „Bij het begin van de therapie heb je vaak meer hogere doses antibiotica nodig dan later. Wanneer bepaalde organen zoals lever en nieren niet meer goed werken door orgaanfalen moet de dosis bijvoorbeeld naar beneden omdat de uitscheiding van de medicijnen verminderd is.”

Uit onderzoek is bekend dat slechts de helft van alle patiënten met bloedvergiftiging een optimale dosis antibiotica ontvangt.

In het kader van het onderzoek krijgen patiënten met een bloedvergiftiging straks apparatuur bij hun bed die behandeling volgens de nieuwe methode mogelijk maakt. Andere patiënten krijgen de tot dusver gebruikelijke standaardtherapie. „Vervolgens gaan we vergelijken welke groep het het beste doet”, zegt Elbers. „Dat gebeurt uiteraard wel in overleg met de patiënt of familie.” Een bloedvergiftiging of sepsis is een ernstig ziektebeeld dat gepaard gaat met hoge koorts. De patiënten zijn erg ziek. „Een sepsis kan een complicatie zijn van bijvoorbeeld een longontsteking, een urineweginfectie of optreden na een operatie. De sterfte is hoog”, weet Elbers. De statistieken bevestigen zijn gelijk. Wekelijks komen 300 Nederlanders met een ernstige bloedvergiftiging op de ic terecht. Honderd van hen overleven dit niet, vaak omdat de patiënten verzwakt zijn door een andere ziekte of omdat het gaat om agressieve bacteriën.

Door in een vroeg stadium de juiste dosis antibiotica toe te dienen, kan de hoge sterfte bij bloedvergiftiging worden teruggedrongen, denken de onderzoekers. Tevens verwachten zij een kortere verblijfsduur van patiënten op de ic en minder complicaties. Zo wordt er jaarlijks minimaal 15 miljoen euro bespaard.