Zelfmoordaanslagen teisterden de Noord-Iraakse stad Arbil. Dat gebeurde terwijl de Amerikaanse onderminister van Defensie, Wolfowitz, het land bezocht. Zijn optimistische reactie blijkt weinig realistisch. Hij zei zeker te zijn dat groepen die aanslagen plegen, worden verslagen. Wie zich vroegere drama’s herinnert -Vietnam, Cambodja, Afghanistan- weet dat zo’n uitspraak humbug behelst.Sedert maart 2003 kwamen honderden Amerikanen om tijdens de oorlog met Irak. Maar bij de aanval op kantoren van de twee belangrijkste Koerdische partijen in Arbil vielen geen Amerikaanse doden. Dit betekent niet dat de actie minder ernstig is. Integendeel. Het optreden van de zelfmoordenaars vormt opnieuw een bewijs dat de soldaten van Bush de zaak niet onder controle hebben.

Hoe kan dat ook anders in een gebied waar de goede wil van een groot deel van de bevolking volstrekt ontbreekt. Bij de start van de oorlog opperde iemand van het Center for Strategic and International Studies in Washington het idee dat de VS door de dood van Saddam hoopte de oorlog snel te kunnen beëindigen. Dat lukte dus niet. De gewezen dictator is gepakt. Maar de gewapende conflicten en zelfmoordaanslagen binnen Irak nemen eerder toe dan dat ze verminderen. De destijds door de IKV’er Mient Jan Faber geuite suggestie dat de Irakezen op bevrijding zaten te wachten, behoeft op z’n minst nuancering.

De Socialistische Partij was er als de kippen bij. Parlementariër De Wit kritiseerde bij de gratie van de aanslagen in Arbil dat de regering te snel was in haar gevolgtrekking. „Zie je wel dat Noord-Irak onvoldoende veilig is om uitgeprocedeerde asielzoekers terug te sturen”, zei de politicus. Eindelijk heeft de SP het eens bij het rechte eind. Zo heel moeilijk is de constatering dat de situatie in Irak nog niet geheel risicoloos is overigens niet. Het gelijk is erg ’mager’.

Van meer inzicht getuigt het de gronden te gaan onderzoeken waarop Bush de oorlog begon. De Amerikaanse president stemde na eerder verzet in met een onafhankelijk onderzoek naar de informatie van de veiligheidsdiensten waardoor hij zich zou hebben laten leiden. Dat lijkt te laat. De narigheid in Irak manifesteert zich al voluit. Als zodanig is zoiets mosterd na de maaltijd. Maar het zou wel tot gevolg kunnen hebben dat de kiezers in het vervolg beter gaan nadenken of ze zo iemand in november nog nodig hebben voor een volgende termijn.

Wolfowitz sprak tijdens zijn bezoek aan Irak grote woorden. De groepen die aanslagen plegen, zullen worden verslagen, zei hij. Daar mogen de Amerikanen dan wel haast mee maken. Niet alleen zij betreuren doden en gewonden. In oktober kwam een medewerker van de Spaanse ambassade in Bagdad bij geweld om het leven. Diezelfde maand ontplofte er bij de Turkse ambassade in de Iraakse hoofdstad een auto vol explosieven. Drie medewerkers van de ambassade liepen verwondingen op. In november trokken de VN hun internationale medewerkers terug uit Irak nadat 22 mensen waren gedood door de bomaanslag in augustus op haar hoofdkwartier. Bij een zelfmoordaanslag voor het Amerikaanse hoofdkwartier in Bagdad kwamen nog in januari drie Amerikaanse burgers en drie soldaten om. Verreweg de meeste doden en gewonden waren Irakezen. Maar dat maakt voor de vraag of de VS in staat is de zaak onder controle te houden weinig uit.

De Amerikaanse bewindvoerder voor Irak, Bremer, gaf een verstandiger reactie dan Wolfowitz. Hij heeft na gesprekken met Bush in de achterliggende dagen aangegeven dat het Amerikaanse plan om de macht eind juni aan de Irakezen over te dragen gewoon doorgaat. Daarmee zijn niet alle problemen opgelost. Maar het is wel het verstandigste. Het verhaal van Wolfowitz is niet meer dan een vrome wens.