Controverse achtervolgt charismatische Zuma
JOHANNESBURG (ANP). Een held voor zijn aanhangers, een schurk in de ogen van zijn tegenstanders. President Jacob Gedleyihlekisa Zuma (72) domineert de politiek in Zuid-Afrika al jaren. Bij de verkiezingen van 7 mei leidt Zuma het African National Congress (ANC). Hoewel de partij voortdurend onder vuur ligt door beschuldigingen van corruptie, de hoge werkloosheid en falende aanpak van criminaliteit, is het ANC in peilingen toch even populair als 5 jaar geleden.
Zuma behoort tot de grootste zwarte bevolkingsgroep van het land: de Zulu’s. Hij groeide op in de oostelijke provincie KwaZulu Natal en heeft in zijn jeugd geen formele opleiding genoten. In zijn tienerjaren ging hij aan de slag als herder. Zoals gebruikelijk binnen deze gemeenschap heeft ’JZ’ verscheidene echtgenotes.
Zuma raakte al op jonge leeftijd betrokken bij de militante vleugel van het toen verboden ANC. Hij werd veroordeeld tot 10 jaar cel, die hij moest uitzitten op het beruchte Robbeneiland. Onder anderen Nelson Mandela behoorde tot de medegedetineerden.
Na zijn straf leefde Zuma in ballingschap in Afrikaanse buurlanden. Met het einde van de apartheid in 1990 keerde hij terug in Zuid-Afrika. Zuma maakte snel naam binnen het ANC en werd in 1999 benoemd tot vicepresident onder president Thabo Mbeki.
Die wees hem in 2005 echter de deur. Zuma werd beschuldigd van corruptie: hij zou geld hebben gekregen van een Frans defensiebedrijf in ruil voor een grote wapendeal. Zuma greep zijn ontslag aan om zich te profileren als man van het volk, die werd tegengewerkt door de elite rond Mbeki. De overwinning kwam in 2007, toen Zuma zijn rivaal Mbeki versloeg in de strijd om het leiderschap van het ANC. Toen het hooggerechtshof de corruptiezaak in 2008 seponeerde, kon Mbeki niet anders dan aftreden.
De populistische Zuma weet met zijn charisma mensen gemakkelijk voor zich te winnen, onder meer door op bijeenkomsten heupwiegend het oude strijdlied van de voormalige anti-apartheidsbeweging te zingen: ‘Geef me mijn machinegeweer’. Maar als populist doet hij zijn toehoorders geregeld beloftes die hij niet altijd waarmaakt, aldus politieke waarnemers.
Veel Zuid-Afrikanen hebben niet alleen de corruptiebeschuldigingen onthouden. Ook een oude verkrachtingszaak van een seropositieve vrouw wordt niet vergeten, ook al sprak de rechter Zuma vrij. Ook het feit dat zijn huis met 16,5 miljoen euro belastinggeld is ‘beveiligd’ met onder meer een helikopterplatform, een zwembad, een veestal en een amfitheater, nemen veel Zuid-Afrikanen hem niet in dank af.
