Ieder jaar moeten christenen in Amerika en elders in de wereld weer hun houding bepalen tegenover Halloween. Veel christenen laten hun kinderen niet aan de festiviteiten meedoen. Anderen doen dat wel, maar op een bewuste, strategische manier. Weer anderen gaan nog verder en proberen Halloween aan te grijpen als gelegenheid voor evangelisatie.

Is Halloween echt zo belangrijk? In ieder geval is Halloween ”big business” in de VS, in economische activiteit alleen overtroffen door Kerst. Dit jaar levert Halloween een bijdrage aan de Amerikaanse economie van naar schatting ruim 8 miljard dollar.

De heidense wortels van Halloween zijn onmiskenbaar. Het feest gaat terug op het Keltische nieuwjaarsfeest Samhain aan het einde van de zomer. Wetenschappers zijn het niet eens over de vraag of Samhain een dodenfestival was en of er mensenoffers en occulte seksuele praktijken plaatsvonden. Maar het was in ieder geval een occult feest dat gericht was op de verandering van de seizoenen en gepaard ging met praktijken die verwezen naar de winter als een seizoen van de dood. Historicus Nicholas Rogers spreekt over Samhain als een „tijd van bovennatuurlijke intensiteit om het begin van de winter in te luiden.”

Fascinatie met het kwaad

Hoe moeten christenen reageren op deze heidense achtergrond? Harold L. Myra van het tijdschrift Christianity Today betoogt dat christenen in het verleden goed op de hoogte waren van deze heidense wortels. „De onfrisse oorsprong van Halloween ligt nog vóór Christus’ geboorte, toen druïden in wat nu Groot-Brittannië en Frankrijk is, het einde van de zomer markeerden met offers aan de goden. Het was het begin van het Keltische jaar en ze geloofden dan Samhain, de koning van de dood, kwade geesten stuurde om mensen aan te vallen, die alleen konden ontsnappen door zich te vermommen en zo zelf op kwade geesten te lijken. De meeste van onze gebruiken bij Halloween gaan terug op het oude heidense bijgeloof en rituelen.”

De problemen met Halloween omvatten echter veel meer dan alleen de heidense wortels. Halloween is niet alleen een commercieel feest geworden, maar ook een gelegenheid voor culturele fascinatie met het kwaad en het demonische. Zoals de samenleving de grenzen verlegd heeft op gebieden zoals seksualiteit, zo heeft ook de confrontatie van de cultuur met de ”duistere kant” grenzen die in het verleden werden gerespecteerd ver overschreden.

Deze fascinatie voor het occulte gaat samen op met het afglijden naar een postchristelijk secularisme. Terwijl rechtbanken alle verwijzingen naar God in de publieke ruimte in de VS verwijderen, wordt de leegte opgevuld met een wijdverbreide fascinatie met het kwaad, heidendom en nieuwe vormen van occultisme.

Verbeelding

Voor veel christelijke gezinnen is dit reden om het feest helemaal te mijden. Hun kinderen gaan niet mee langs de deur, verkleden zich niet en bezoeken geen Halloweenfeestjes. Sommige kerken organiseren alternatieve feestelijkheden om het feest los te maken van zijn heidense wortels en de fascinatie met kwade geesten. Anderen zien helemaal geen kwaad in het feest. Deze christenen redeneren dat de heidense wortels van Halloween niet belangrijker zijn dan de heidense oorsprong van Kerst of andere christelijke feestdagen. Zo betoogt Anderson M. Rearick dat christenen het feest niet uit handen moeten geven. „Ik wil wat in mijn jeugd een van de hoogtepunten van het jaar was, niet uitleveren aan de overste van de leugenaars, enkel om de reden dat sommige van zijn dienaren het als het zijne claimen.”

Er is echter meer over de kwestie te zeggen. Christenen mogen fantasie en creativiteit zien als een wezenlijk onderdeel van Gods gave van de verbeelding. Tegelijk mag het voor hen zeker niet om het even zijn waarop die verbeelding en creativiteit is gericht. Ouders moeten zorgvuldige beslissingen nemen, gebaseerd op een geweten dat is geïnformeerd door de Bijbel. Sommige gebruiken bij Halloween zijn duidelijk taboe, andere kunnen misschien op een strategische manier aangepast worden. Dit vereist echter veel inspanning en succes is niet gegarandeerd.

Halloween is voor alle christenen een goede gelegenheid om te bedenken dat kwade geesten werkelijkheid zijn en dat de duivel iedere gelegenheid aangrijpt om de loftrompet over zichzelf te steken. Maarten Luther reikt een goede reactie op de duivel bij Halloween aan: „De beste manier om de duivel weg te jagen, als hij niet wil luisteren naar teksten uit de Bijbel, is om hem uit te jouwen en te bespotten, want hij kan geen minachting verdragen.” Op 31 oktober 1517 begon Luther de Reformatie met een verklaring dat de kerk terug moest keren naar het gezag van Gods Woord. De beste christelijke reactie op Halloween zou wel eens kunnen zijn om de duivel te bespotten en te bidden voor de reformatie van Christus’ kerk op aarde.

De auteur is president van Southern Baptist Theological Seminary in Louisville (VS). Dit artikel is verkort overgenomen van zijn weblog albertmohler.com.