Commentaar: Hoffelijkheid ontbreekt
De Amerikaanse politicus Adlai Stevenson, die in 1956 kandidaat was voor het presidentschap namens de Democratische Partij, hekelde tijdens de campagne zijn rivaal, Dwight Eisenhower, omdat deze zijn politieke boodschap via een advertentiecampagne verbreidde. „Het geeft geen pas om de serieuze oplossingen voor de grote landsproblemen in pakkende oneliners te stoppen. Wie president wil worden moet de strijd waardig voeren; in gesproken en geschreven woord moet een kandidaat zijn wijsheid en betrouwbaarheid tonen.”
Als de in 1965 overleden Stevenson nu, ruim vijftig jaar later, het verbaal geweld in de huidige verkiezingscampagne in zijn eigen land zou kunnen observeren, zou de man omvallen van verbazing. Zowel Romney als Obama probeert met harde, op de persoon gespeelde kritiek zijn tegenstander onderuit te halen.
Daarbij schuwen beide kampen het niet om een loopje met de feiten te nemen, soms door ze een klein beetje te kleuren, soms door ze gewoon te verdraaien. Deze week toonden zowel linkse als rechtse media aan dat Paul Ryan, de running mate van Romney, in zijn toespraak voor de Republikeinse conventie in Tampa feiten verzweeg dan wel onwaarheid vertelde. Stevenson zou hiervan gegruwd hebben.
Triest is echter dat deze Amerikaanse toestanden inmiddels ook naar ons land lijken te zijn overgewaaid. Dat is bepaald geen vooruitgang.
Dat politici in de strijd om de kiezersgunst de meest positieve aspecten van hun program nadrukkelijk onder de aandacht proberen te brengen, is al jaar en dag het geval. Daar is ook niets mis mee. Een koopman prijst ook de sterke kanten van zijn koopwaar aan.
Dat politieke leiders elkaar aanvallen op de zwakke punten, is ook al tientallen jaren zo. Een scherp debat over de onderlinge verschillen kan ook leerzaam zijn. Het verduidelijkt vaak waar politici echt staan.
Het punt waar het om draait is dat in debatten en in toespraken de hoffelijkheid verdwijnt. Wanneer de ene politicus de andere beschuldigt van leugens, is dat een harde aantijging.
PvdA-leider Samsom stelde donderdag tijdens een tv-debat dat VVD-leider Rutte leugens vertelt over zijn eigen economisch beleid. Op zijn beurt zei Rutte dat Samsom een eerlijk verhaal moet vertellen over de effecten van de PvdA-plannen voor de werkgelegenheid. Eerder deze week beschuldigde SP-leider Roemer de VVD-leider ervan „een loopje met de waarheid” te nemen als het gaat om de verhoging van het eigen risico in de zorg.
Zou het niet verstandig zijn als politici zich eens afvragen welke effecten het op de kiezer heeft als men elkaar op deze manier te lijf gaat? Er zullen zeker mensen zijn die zich vertwijfeld afvragen of er nog toekomst is voor ons land als deze kemphanen na 12 september het bestuur in handen krijgen. En hoe geloofwaardig is het als mensen die elkaar nu van leugens betichten straks broederlijk naast elkaar zitten om een regering te formeren?
De Utrechtse theoloog Van Ruler noemde het bedrijven van politiek een heilige zaak. Zoals de strijd nu wordt gevoerd is het een onheilig bedrijf. Daarom, graag wat meer hoffelijkheid.
