In 2001 droeg het Rotterdamse schoolbestuur de Ds. Jac. Koelmanschool in Hoogvliet over aan de School met den Bijbel in Nieuw-Beijerland. Die ging vervolgens een samenwerkingsverband aan met de Ds. Petrus Datheenschool in IJsselmonde. Door de samenwerking met een plattelandsschool daalde de opheffingsnorm voor de beide Rotterdamse scholen aanzienlijk. Voorlopig waren ze weer uit de gevarenzone.

Omdat Hoogvliet en Poortugaal onvoldoende leerlingen hebben om de Koelmanschool in stand te houden, komen daar ook nog steeds de kinderen uit Spijkenisse naartoe, ook al is de afstand naar Nieuw-Beijerland –per pont– voor hen kleiner. Op de beide Rotterdamse scholen loopt het leerlingenaantal echter gestadig terug. De Koelmanschool telt nog zo’n zestig leerlingen. Anderhalve week geleden zijn de ouders ervan op de hoogte gesteld dat de school over twee of drie jaar moet worden gesloten. Begin 2013 valt daarover een besluit.

Waar de kinderen van de Hoogvlietse school vervolgens naartoe gaan, is mede bepalend voor de toekomst van „de P. D.”, zoals de Datheenschool in IJsselmonde in de wandeling heet. Als te veel kinderen naar andere scholen dan de School met de Bijbel in Nieuw-Beijerland gaan, kan de Datheenschool, die met deze school samenwerkt, ook leerlingen tekort gaan komen om de opheffingsnorm te halen.

Chinese kerk

Zo zitten de besturen voortdurend te rekenen. „De Datheenschool heeft nog een kleine 110 leerlingen”, zegt Van den Hil. „De meesten behoren tot de Gereformeerde Gemeenten –vooral die in IJsselmonde– en de hervormde Maranathakerk. Tien jaar geleden hadden we nog behoorlijk wat kinderen van de Chinese kerk, die vervolgens doorstroomden naar het Wartburg College. Daardoor kregen we ook niet het verwijt dat we een volledig witte school zouden zijn, wat hier in de stad gevoelig ligt. De instroom vanuit de Chinese kerk is echter afgenomen.

Recent hebben we de ouders van de P. D. op de hoogte gesteld van de stand van zaken. De komende tijd gaan we met verschillende kerkenraden en schoolbesturen uit de regio praten. De school in Barendrecht zit bijvoorbeeld heel wat beter in zijn jasje qua aantal leerlingen, en een aantal van hen woont eigenlijk dichter bij de Datheenschool.”

Eerder is wel eens overwogen de Datheenschool te laten fuseren met Barendrecht. De afstand tussen beide scholen bedraagt in de meeste meetmethoden echter minder dan 3 kilometer, terwijl dat het minimum is voor bekostiging als dislocatie.

Trek naar oost en zuid

Al met al lijkt er weinig reden om groots uit te pakken bij het honderdjarig bestaan van de Vereniging tot het Verstrekken van Onderwijs op Gereformeerde Grondslag. „Dat doen we ook niet, maar toch is er veel om dankbaar voor te zijn. In de eerste plaats wordt de terugloop van de kerkelijke gemeenten in Rotterdam en in de plaatsen ten westen van de stad niet veroorzaakt door bovengemiddelde kerkverlating. De jeugd die er nog is, is juist heel betrokken. Veel mensen zijn echter naar het oosten of wat meer naar het zuiden verhuisd en hebben zich daar bij een kerkelijke gemeente aangesloten.

In de tweede plaats mogen we echt zien dat er voor onze scholen gezorgd is. De school in Hoogvliet hebben we nog een tijdlang mogen behouden doordat Nieuw-Beijerland zich zo constructief opstelde.

De Datheenschool heeft het financieel niet gemakkelijk, maar meermalen kwam er een onverwachte meevaller. Omdat het gebouw is afgeschreven, kregen we vijf jaar geleden geld om nieuwbouw voor te bereiden. Het ging echter niet door, dus het geld werd teruggevorderd. Omdat het gebouw toch aan de eisen moet voldoen, heeft de gemeente de kozijnen laten vervangen, er is dubbel glas aangebracht, het gebouw is geschilderd en we kregen subsidie voor nieuwe toiletten.”

Van den Hil wijst naar buiten: „Een plein met prachtige speelvoorzieningen. Die zouden we zelf nooit kunnen betalen, maar we kregen ze van de deelgemeente omdat het plein een functie voor de wijk zou krijgen.”

Toelatingsbeleid

Toen sprake was van nieuwbouw, was het bestuur bevreesd dat het de deuren zou moeten openzetten voor kinderen uit de buurt. „Zo’n open toelatingsbeleid wilden we eigenlijk niet. We gaan het ook niet hanteren om de school zo lang mogelijk open te kunnen houden. Eerder deden we dat wel op de Comrieschool in West. De kinderen uit de eigen achterban waren er op den duur een kleine minderheid.”

Alle ruimten in de school zijn nog in gebruik. „Het gebouw is veel te groot; daardoor hebben we nu ruimte voor een handwerklokaal, een ict-lokaal en een grote gemeenschapsruimte waar we met alle klassen een gezamenlijke weekopening houden.”

Geen vacatures

Dankbaarheid past volgens de bestuursvoorzitter ook omdat de school ondanks de ongunstige omstandigheden nooit een personeelstekort heeft gehad. „Je verwonderde je er als bestuur echt wel eens over als een vacature weer direct kon worden opgevuld, ook in tijden waarin er meer vraag naar leerkrachten dan aanbod was. Er is weinig verloop. We hebben een hecht team, een samenbindende directeur en er heerst een goede sfeer in de school.”

Reformatorische scholen in Rotterdam

De eerste lagere school van de Gereformeerde Gemeenten in Rotterdam werd in 1924 geopend. In zes jaar tijd ontstonden vier scholen. In de jaren 1960-1964 waren het er zelfs vijf:

wijk bestaansperiode

Rehobothschool Kralingen 1924-2002

Petrus Datheenschool IJsselmonde 1927-

Dr. A. Comrieschool West 1930-1993

Graaf Jan van Nassauschool Zuid 1930-1975

Wilhelmus a Brakelschool Pendrecht 1960-1964

Ds. Jacobus Koelmanschool Hoogvliet 1975-

• In de jaren 1979-1982 kregen de vier nog bestaande lagere scholen elk een kleuterschool, die in 1985 met de lagere school fuseerde.

• De Rehobothschool was vanaf 1994 een nevenvestiging van de gelijknamige school in Capelle aan den IJssel.

• De Koelmanschool in Hoogvliet werd in 2001 een dependance van de school in Nieuw-Beijerland.

• In de jaren 1953-1972 beheerde de schoolvereniging de Willem Lodewijkschool voor ulo, die vervolgens opging in scholengemeenschap Guido de Brès, nu een van de vestigingen van het Wartburg College.