Die spiegel hield directeur Veling van het Huis voor Democratie en Rechtsstaat de aanwezigen gisteren voor bij het afscheidssymposium voor ex-CU-leider Rouvoet in de Oude Zaal van de Tweede Kamer.

De christelijke partijen die nu ruimte vragen voor gewetensbezwaarde trouwambtenaren, hebben het zogeheten homohuwelijk altijd fel bestreden. En daarmee dus geen ruimte gegeven aan mensen van hetzelfde geslacht die ook graag met elkaar wilden trouwen.

Oud-CU-senator Schuurman was de eerste die toegaf „dat het best zo zou kunnen zijn dat wij zelf te ver zijn gegaan.”

Filosoof Verbrugge voegde daar aan toe: „Op de manier waarop Wilders nu over de islam spreekt, hoorde ik vroeger protestanten over papen praten.”

Politiek commentator Goslinga van dagblad Trouw betoogde echter dat de tolerantie van de grote christelijke partijen in Nederland voor seculieren groter was dan de tolerantie van seculieren nu voor christenen en moslims. Hij wees er bijvoorbeeld op dat het CDA heeft meegewerkt aan de totstandkoming van de abortuswet. En in de zondagswet staat weliswaar dat festiviteiten ’s ochtends zijn verboden, maar de middag is aan de „heidenen” gelaten.

Antithese

Goslinga bracht tijdens het symposium de door ARP-leider Kuyper in 1901 geïntroduceerde antithese in herinnering. Tussen christelijke en niet-christelijke partijen heeft altijd een tegenstelling bestaan. Alleen waren het eerst de christenen die in de meerderheid waren, nu overheersen de seculiere partijen.

Die oefenen, wordt wel gezegd, een zachte tirannie uit doordat ze als meerderheid hun wil doordrukken en de rechten van minderheden miskennen. „Zachte tirannie of niet”, zei Goslinga, „tirannie hoort in een democratie niet thuis.”

Eenzelfde soort pleidooi houdt Rouvoet –die zichzelf gisteren tijdens het symposium een „principiële christen-democraat” noemde– in een essay dat hij speciaal ter gelegenheid van de bijeenkomst had geschreven.

„Een formele democratiebenadering (de helft plus één beslist) is ontoereikend om essentiële aspecten van de democratie en rechtsstaat, zoals grondrechten, vitaal te houden en iedereen er gelijkelijk in te laten delen”, stelt hij in het stuk.

Rouvoet pleit voor een „materiële democratie.” Een bestel waarin „ten principale ruimte is voor minderheden en voor hun opvattingen en gedragingen.”

In deze tijd hangen, analyseert Rouvoet, de meeste politici echter de formele benadering van democratie aan. „Steeds vaker permitteren politici het zich om te treden binnen de staatsvrije ruimte die grondrechten beogen te waarborgen.”

Hand in hand

Met een groeiende nonchalance worden grondrechten bij nadere wetgeving beperkt, stelt hij. Gewoon omdat dat formeel kan en omdat de meerderheid dat wil. De onderwijsvrijheid? Die moet gemoderniseerd. Onverdoofde rituele slacht? Verbieden!

Als „overtuigd christenpoliticus” wilde Rouvoet, zei hij gisteren, juist ook altijd opkomen voor opvattingen die de zijne niet zijn.

CU-fractieleider Slob zei tijdens het symposium dat D66, GroenLinks en PvdA bij onderwerpen als de rituele slacht en de trouwambtenaren „hand in hand lopen met de door hen zo verfoeide PVV en zich zo toch min of meer verenigen in een soort monsterverbond van intoleranten tegenover diegenen die hun tolerantieprincipes niet onderschrijven.”

Op andere momenten vallen genoemde linkse partijen de PVV aan op haar islamstandpunt, schetste Slob, „terwijl zij op hun beurt geen ruimte willen geven aan orthodoxe christenen om bijvoorbeeld in hun eigen instellingen een eigen personeelsbeleid te voeren.” Dat getuigt, aldus Slob, „van dubbelhartigheid, een gebrek aan consistentie in omgang met vrijheden binnen de rechtsstaat.”