De dood van Steve Jobs, oprichter van Apple, markeert een belangrijk moment. Maar weinig individuen in de wereldgeschiedenis hebben zo veel veranderd aan de manier waarop zo veel mensen hun leven leiden, hun werk doen en omgaan met de producten van de cultuur. Als dat een overdreven uitspraak lijkt, is dat alleen maar doordat de producten die Jobs en Apple het licht deden zien, zo gewoon zijn geworden dat ze meubelstukken van het huidige leven lijken te zijn.

Steve Jobs vond niet de personal computer uit. Hij zag echter de mogelijkheid van geïntegreerde systemen waardoor persoonlijke creativiteit kan opbloeien. Hij zag producten waarvan consumenten niet eens doorhadden dat ze die nodig hadden. Vervolgens bracht hij die producten uit voor het grote publiek. Hij creëerde geheel nieuwe markten en bracht een explosie op gang van wereldwijde technologische creativiteit.

De Appleproducten die Jobs persoonlijk introduceerde, waaronder de iPod, de iPhone en de iPad, luidden een nieuw tijdperk in. Er is nu geen weg meer terug uit de digitale eeuw.

Christenen die nadenken over het leven en sterven van Steve Jobs doen er goed aan opnieuw te bedenken welke kracht een individueel leven kan hebben. God heeft zijn menselijke schepselen bedeeld met geweldige creatieve vermogens. Vaak worden ze ten goed aangewend, en soms gebruikt voor verkeerde doelen. Steve Jobs wijdde zijn leven aan een technologische droom waarvan hij dacht dat die de mensheid mondiger zou maken. Hij gaf leiding aan creatieve teams die technische wonderen ontwikkelden, waarna hij ervoor zorgde dat ze onmisbaar leken voor het leven in het digitale tijdperk.

Intuïtie voor smaak

Jobs’ fenomenale creatieve genialiteit ging gepaard met een bijna onfeilbare intuïtie voor smaak. Zijn ontwerprichtlijnen en aandacht voor esthetische details zijn legendarisch. Zo gaat het verhaal dat hij nieuw ontworpen producten, zoals de iPhone, in zijn hand hield, met zijn ogen dicht. Hij ging met zijn vingers over elk oppervlak en gaf aanwijzingen voor veranderingen om het product, naar zijn mening, esthetisch perfect te maken. Smaak omschreef hij ooit als „proberen om jezelf bloot te stellen aan de beste dingen die mensen gedaan hebben en vervolgens proberen die dingen te betrekken op wat je zelf aan het doen bent.”

Steve Jobs heeft een leven geleid dat gemeten naar seculiere standaarden als legendarisch beschouwd zal worden. De komende generaties zullen direct beïnvloed worden door krachten en producten die hij en zijn bedrijf werkelijkheid lieten worden. Hij stierf als een legende en als een van de rijkste mensen ter wereld.

Zijn persoonlijke leven was veel gecompliceerder dan zijn ”coole” en gesloten publieke voorkomen suggereerde. Zijn vaag-oosterse wereldbeeld (er waren speculaties dat Jobs boeddhist was), was vooral een deel van de verborgen Steve Jobs. In een toespraak bij de diploma-uitreiking aan Stanford University in 2005 zei hij: „Je kunt geen samenhang in je leven zien door vooruit te kijken; je kunt dat alleen maar door achterom te kijken. Je moet er dus op vertrouwen dat die samenhang ergens in je toekomst komt. Je moet dus ergens op vertrouwen: op je gevoel, je bestemming, je leven, je karma, of wat dan ook. Deze benadering heeft mij nooit teleurgesteld en heeft telkens het verschil gemaakt in mijn leven.”

In zijn toespraak aan Stanford haalde Jobs een uitspraak aan die hij voor het eerst hoorde als 17-jarige: „Als je iedere dag leeft alsof het je laatste dag was, dan komt er een dag dat je in ieder geval gelijk hebt.” Sinds 2004 vocht hij tegen alvleesklierkanker. In augustus trad Jobs terug als topman van Apple. „Ik heb altijd gezegd dat als er ooit een dag komt waarop ik niet langer kan voldoen aan de plichten en verwachtingen als ceo van Apple, dat ik dan de eerste zou zijn om dat jullie te laten weten. Helaas is die dag nu gekomen.” Hij verliet het toneel op een hoffelijke manier en verzekerde dat het bedrijf waarvan hij grondlegger was, zou blijven bestaan als hij uit beeld was verdwenen. Er is veel te leren van zijn leven en van zijn nalatenschap.

Vader en moeder

Tegelijkertijd kunnen christenen niet blijven staan bij de plaats die de seculiere wereld geeft aan de erfenis van Steve Jobs. De seculiere conversatie zal vragen over eeuwigheidswaarde ontwijken, maar christenen kunnen dat niet. Zoals het geval is met zo veel koningen, heersers, uitvinders, leiders en anderen die de geschiedenis hebben vormgegeven, kunnen christenen veel leren van Steve Jobs en tal van zijn gaven en prestaties bewonderen. Toch moeten we ook oog hebben voor wat hier ontbreekt.

Ik schrijf dit stuk op een laptop van Apple. Ik luister naar de tonen van Bach, die ik afspeel via mijn iPad. Mijn iPhone ligt op mijn bureau, terwijl er een nieuwe app van iTunes gedownload wordt. Steve Jobs is mijn leven binnengedrongen, mijn huis, mijn kantoor, mijn auto en mijn bureau – en ik ben dankbaar voor al die technologieën.

Maar een onfeilbare smaak, estethische prestaties en technologische genialiteit zullen de wereld niet redden. Christenen weten wat de wereld niet weet: de moeder die voor haar kind zorgt, de boer die zijn gewas plant, de vader die zijn gezin beschermt, het echtpaar dat de huwelijkbelofte naleeft, de fabrieksarbeider die werkt om zijn gezin te onderhouden en de predikant die zich voorbereidt om het Woord van God te prediken, zij allen doen veel belangrijker werk.

We moeten het leven afmeten aan de eeuwigheidswaarde die het heeft, ook als we dankbaar zijn voor ieder individu die van deze wereld een betere plaats maakt. Maar verwacht niet dat het in het bedrijfsleven vooral draait om eeuwigheidswaarde.

De auteur is president van Southern Baptist Theological Seminary in Louisvile, Kentucky.
Uitgebreidere Engelse versie van dit artikel