Vorige week presenteerde dr. H. Klink in Gouda de roman ”Het rode paard” van Eugenio Corti. Op de website van deze krant vond ik een samenvatting van zijn lezing, vol lof over deze christelijke roman. Inderdaad een bijzonder boek. Maar is het ook een christelijke roman? Ik heb daar zo mijn twijfels over.

Duidelijk is dat Corti de rooms-katholieke ethiek hoog aanslaat. Zijn personages roepen ook vaak de Voorzienigheid aan, maar dan vooral in het kader van goede werken, beloning en straf. Belangrijk voor Corti is de band met de kerk en de paus. Dezelfde paus die destijds de Joden in de steek liet.

Corti is antifascistisch en anti­communistisch. Dat is in hem te prijzen. Maar dat het communisme in Italië zo succesvol was, is vooral ook een gevolg van de houding van de kerk tegenover de arbeiders. Met protestanten heeft Corti niet veel op. Ze zijn onbetrouwbaar en horen eigenlijk niet in Italië thuis.

Schreef Corti, ondanks dat, toch een christelijke roman? Ik denk het niet. Dr. Klink blijft staan bij een paar herkenningspunten op het vlak van de ethiek, maar hij toetst de roman niet aan de kern van het christelijk geloof: de verzoening in Christus. Zijn naam wordt wel een enkele keer genoemd, maar over Zijn verzoenend werk lees ik weinig of niets.

De roman van Corti maakt onlosmakelijk deel uit van de Italiaanse cultuur, tijdens en kort na de Tweede Wereldoorlog. Dat maakt het ook tot zo’n boeiend boek. Maar een christelijk boek? Een christen ontleent zijn identiteit niet aan kerklidmaatschap, familie, (sub)cultuur of priester. Wat wij zo gemakkelijk ”christelijk” noemen (een mens, een land, een kerk, een roman) is pas echt christelijk als het ten diepste verbonden is met de Redder der wereld.

Hoe komt het toch dat recensenten zo onkritisch oordelen wanneer een boek door een uitgever als christelijk wordt aangeprezen? Zijn zij dan zo blij met een sprankje christelijk denken dat zij als vanzelf tot een mild oordeel komen en het boek inlijven bij de christelijke literatuur? In RD 28-5 besprak Enny de Bruijn de eerste twee delen van een nieuwe serie ”christelijke klassieken”. Behalve in de naam heb ik weinig christelijks in de boeken van Greene en O’Connor kunnen ontdekken. Bij het lezen kreeg ik een golf van grofheid, wreedheid, haat en angst over me heen.

Opvallend dat De Bruijn zo mild is in haar oordeel. Volgens haar breekt bij beide auteurs „dwars door al die zonde en mislukking heen… tóch Gods liefde zich baan.” Maar ik vraag me af, of het daarbij wel over de Bijbelse liefde gaat.

Er kan volgens mij alleen sprake zijn van christelijke literatuur als in een roman de toorn van God over de zonde en de verlossing in Christus in het middelpunt staan. Recensenten moeten lezers niet op het verkeerde been zetten.

De auteur is oud-universitair hoofddocent orthopedagogiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.