De evaluatie van de Wet op de jeugdzorg heeft veel media-aandacht gekregen, maar weinig nieuwe gezichtspunten opgeleverd. De professional is op dit moment veel tijd kwijt met registratie en verantwoording; van producten en van tijd. Dat wisten we ook wel zonder de evaluatie.Verantwoording is goed, maar kan ook te ver doorschieten. En dat is wat er nu aan de hand is: het management richt zich te veel op productiecijfers en vaak niet genoeg op waar het echt om gaat: de zorg voor het kind. De jeugdzorgprofessional zou veel meer ruimte moeten krijgen om zijn of haar werk gewoon goed vorm te kunnen geven.

Veel verschillende partijen moeten samenwerken in de jeugdzorg. Dat is ook nodig. Waar op de ene plek geld over is, is op andere plaatsen geld tekort. Met name in de pleegzorg komt deze situatie voor.

Doordat de financiering versnipperd is over diverse partijen, moet er ook aan verschillende instanties en op verschillende niveaus gerapporteerd worden. Soms gaat dat in één handeling, maar veelal betekent dat extra tijd en extra kosten. Leg de financiering weer in één hand. Dat scheelt tijd en geld die dan weer direct aan zorg besteed kunnen worden.

In de huidige situatie ligt de nadruk te veel op de financiering en de verantwoording daarvan. Ook dat is belangrijk, maar kan nooit boven de eigenlijke zorg staan.

Ook de wachtlijsten staan steeds meer in de belangstelling. Het wegwerken daarvan heeft de hoogste prioriteit gekregen. Terecht: die wachtlijsten zijn te lang. Maar als het wegwerken daarvan met incidentele middelen moet gebeuren, zullen de lijsten toch ook weer terugkeren. Zo wordt er op dit moment op plekken gewerkt met in- en doorstroomteams. Dat is een kunstmatige constructie. Als het systeem niet verandert, zullen de wachtlijsten terugkeren zodra het geld opdroogt.

Stuklopen

Ook de komst van Centra voor Jeugd en Gezin is geen structurele oplossing. Veel wethouders steken het beschikbare geld in een gebouw (en dus in stenen) in plaats van in de zorg. Maar de crux zit hem niet in de fysieke plek. Het gaat erom dat professionals in staat zijn elkaar te vinden, samen te werken en bekijken wat het belang is voor het kind en daarbij de hulp zoeken die in die situatie nodig is. Daarvoor is meer nodig dan vier muren en een dak.

En ondertussen lopen goede professionals op dit moment stuk op het systeem. De werkdruk is al heel groot en wordt –door de steeds maar meer cijfers vragende laag van managers– steeds groter. Het gevolg daarvan is dat werknemers in de jeugdzorg zich steeds meer een claimbeoordelaar voelen in plaats van een echte jeugdhulpverlener. Daar moet iets aan veranderen.

Hopelijk zijn de evaluatie van de wet en het debat dat is ontstaan een eerste stap naar een beter systeem met meer aandacht voor het kind dan voor de cijfers.

De auteur is bestuurder jeugdzorg bij Abvakabo FNV.