Ontmoeting dient vooral pr-belang Obama
Obama, Netanyahu en Abbas zaten nog niet eerder aan één tafel. In die zin is hun ontmoeting historisch. Maar of de uitkomst van hun treffen van vandaag ook de geschiedenisboeken zal halen, is nog maar de vraag. Vooralsnog lijkt de minitop vooral het pr-belang van de Amerikaanse president te dienen.
Dat beseffen Netanyahu en Abbas vermoedelijk ook. Beide leiders probeerden gisteren de betekenis van hun gezamenlijke ontmoeting met de Amerikaanse president uit alle macht af te zwakken. Bij elke gelegenheid benadrukten zij dat het driegesprek niet over onderhandelingen gaat, maar als een soort voorbereidende bijeenkomst moet worden gezien.Barack Obama wil daarentegen laten zien dat het hem ernst is met het vredesproces in het Midden-Oosten, door zich nu persoonlijk met de kwestie te gaan bemoeien. Of die bemoeienis effect zal hebben, valt te betwijfelen. Abbas en Netanyahu mogen dan gezwicht zijn voor de Amerikaanse druk om naar het Witte Huis te komen, inhoudelijk hebben de Verenigde Staten de partijen nog geen millimeter nader tot elkaar kunnen brengen. Niet voor niets verliet de speciale Midden-Oostengezant George Mitchell vorige week na een week van pendeldiplomatie Israël onverrichter zake.
Daarom matigde ook het Witte Huis gisteravond noodgedwongen zijn toon over het overleg tussen Obama, Netanyahu en Abbas. „Van één ontmoeting kunnen we geen grote verwachtingen hebben”, aldus Witte Huiswoordvoerder Gibbs.
Het belangrijkste struikelblok voor de korte termijn vormt de Palestijnse eis dat Israël een bouwstop voor nieuwe nederzettingen en voor uitbreiding van bestaande nederzettingen afkondigt. Netanyahu wil op zijn best een tijdelijke bevriezing van de bouwactiviteiten – en het is zelfs de vraag of hij zich zo’n concessie politiek kan permitteren. Zijn ultrarechtse coalitiepartner Yisrael Beiteinu volgt elke stap van de premier met argusogen en houdt Netanyahu in feite in een politieke wurggreep.
Want de partij van Avigdor Lieberman weet dat zij het kabinet naar believen kan laten vallen of laten voortregeren. Bovendien krijgt de Israëlische regeringsleider ook in zijn eigen Likudpartij nauwelijks de handen op elkaar voor een verandering van het nederzettingenbeleid.
„U heeft deze premier nog nooit horen zeggen dat hij de bouwactiviteiten in de nederzettingen permanent zal bevriezen”, benadrukte Netanyahu’s woordvoerder Nir Hefetz gisteren tegenover de Israëlische legerradio. „Het tegenovergestelde is het geval.”
De Palestijnse leider Mahmud Abbas zit zo mogelijk in een nog lastiger parket. Yasser Abed Rabbo, een kopstuk binnen de Palestijnse Autoriteit, gaf Abbas te verstaan dat hij „een rode lijn overschrijdt” als hij naar de VS zou afreizen zonder op z’n minst de toezegging dat Israël de bouw van nieuwe woningen in Oost-Jeruzalem zal bevriezen. Rabbo waarschuwde zelfs voor een derde intifada, „ditmaal gericht tegen de Palestijnse Autoriteit.” Ook Abbas zelf hield het Palestijnse volk voor dat een gesprek in Washington weinig zin heeft als er geen akkoord over de nederzettingen ligt.
Dat Abbas toch naar de VS is gegaan, lijkt vooral bedoeld om zich niet het imago van de onwillige slechterik in het vredesproces op de hals te halen.
Met die imagowinst is alles wel gezegd. Pseudo-euforische taferelen op het gazon van het Witte Huis, zoals bij de ondertekening van de Osloakkoorden in 1993, vallen voorlopig niet te verwachten.