Volgens hen is Paulus’ waarschuwing tegen geldgierigheid en verkwisting vooral gericht tot christenen die in een luxecultuur dreigen te verslappen. Twee maanden na de top in Johannesburg is dit een goed moment om de vraag op te werpen hoeveel succes deze megamilieuconferentie heeft gehad. Het doet de vraag rijzen of het wel zin heeft om op regeringsniveau afspraken te maken over duurzaamheid. Dient duurzaamheid niet van onderop, vanuit de samenleving, te komen? Hier ligt een uitdaging voor christenen. Zij kunnen door hun levensheiliging perspectief scheppen op het bereiken van een duurzame samenleving, midden in de luxe westerse cultuur. Met hun geloof in God de Schepper als motivatie voor een cultuurverandering.

De hoop van mensen op deze aarde is, onder alle omstandigheden, op een goede, gelukkige toekomst. Voor een groot gedeelte van de wereldbevolking betekent dit een toekomst waarin hun leven niet langer bedreigd wordt door honger, ziekte of armoede. Sommigen hebben de luxe hun hoop te kunnen richten op nog meer luxe, of in ieder geval op het behoud van welvaart, vrede en gezondheid. Deze hoop is door de mens zelf gecreëerd; de mens is zo voortdurend op zoek naar zijn Utopia: „My perfect world.”

Deze wensdromen staan haaks op de vaste plannen die God heeft met deze wereld. De hoop van de christen is daarom gericht op een wereld die ongebroken is. Als christen mogen we beseffen op een zwangere aarde te leven: in blijde verwachting van een wereld die in overeenstemming is met de liefde en heiligheid van God.

Met enige argwaan kijkt de christen daarom naar wereldverbeteraars die hopen op beter, zonder verwachting van de beloofde nieuwe hemel en nieuwe aarde. Tegelijk blijkt het in de -huishoudelijke, bedrijfsmatige et cetera- praktijk erg moeilijk om zowel de mooie scheppingsopdracht als de beloften over de nieuwe wereld met elkaar te verbinden. Zijn die twee tegenwoordig niet hopeloos tegenstrijdig? En heeft de bewaaropdracht van Genesis niet afgedaan, nu we vanuit Openbaring weten dat toch „een derde deel zal vergaan” en ten slotte alles „door vuur gelouterd zal worden?” Wat heeft de toekomstige hemel met de huidige schepping te maken?

Hemel en aarde
Wat we vaak vergeten, is dat de hemel niet iets toekomstigs is, maar volgens Genesis aan het begin van de wereldgeschiedenis tegelijk met de aarde is geschapen. Het probleem is dat hemel en aarde gescheiden zijn door de zonde.

Beide, hemel en aarde, zijn uitgedacht door God, de Schepper, en in het begin zijn ze als een harmonieuze twee-eenheid door Hem tevoorschijn gebracht. De mens is geschapen als beelddrager van God, wandelend met zijn Schepper. Maar helaas: we hebben de aarde losgepeld uit Gods goede schepping. Overal kom je de doornen tegen die daarvan het gevolg zijn, en… ze steken.

Een regelrecht wonder: het Evangelie laat ook hier een blijde boodschap horen. Jezus’ hemelvaart gaf nieuw perspectief: hemel en aarde zijn door Christus Jezus weer met elkaar verenigd. Het Evangelie van hemelvaart houdt in dat er een verbinding is tussen hemel en aarde. Zij zijn weer bij elkaar zoals ze in het begin door God geschapen zijn. Ze zijn ook weer bij God, Die ze geschapen heeft.

Hoe heeft Jezus dat gedaan? De doorn is in de Bijbel het beeld van onze zonden: „De aarde zal u doornen en distelen voortbrengen (Gen. 3:18).” De doorn: het teken van de vloek. Maar Jezus is ermee gekroond. Dat wil zeggen: de vloek die Hij draagt, doet Hem uitsteken boven anderen. Alleen Hij verloste de hele schepping met Zijn lijden.

Aan het einde van de tijden zullen hemel en aarde voor altijd met elkaar verenigd zijn. En: de nieuwe aarde zal vanuit de bestaande herschapen worden. Als we de Bijbel goed lezen, is dat zonneklaar: net zoals de verloste christen geen ander maar een vernieuwd schepsel zal worden, zal ook de rest van de schepping vernieuwd worden.

Zoals Jezus’ lichaam na zijn opstanding hetzelfde, maar toch anders was, zo zal het zijn met de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Een dramatische en ingrijpende verandering zal plaatsvinden, en vuur en oordeel zullen nodig zijn om het kwade uit te bannen. Een verregaande verandering zal nodig blijken om slangen, leeuwen en wolven ongevaarlijk te maken, en alle pijn en lijden te vernietigen. Maar er zal continuïteit zijn: de nieuwe aarde zal overeenkomst vertonen met de oude.

Praktisch christendom
Maar is nu het praktisch dilemma van de christen opgelost? Wat betekent de herstelde verbinding tussen hemel en aarde voor onze dagelijkse omgang met de schepping? Wat is „wandelen in de hemel” (Fill. 3:20)?

Het is waar: Christus, die hemel en aarde met elkaar verbond, wil in ons wonen met Zijn Geest. Daarmee wordt ons leven verbonden met Zijn doelen. Enkel door Jezus’ verlossingswerk zijn we weer in staat om te leven als beelddrager van God. Door de scheppingsopdracht te vervullen, kunnen we niet onze eigen verlossing verdienen. Aan de andere kant geldt ook hier dat we niet een houding mogen hebben van: laten we zondigen (de zorg voor de schepping laten schieten), zodat de genade (de nieuwe schepping) straks des te meer worden zal…

Als beelddragers van Gods Koninkrijk horen we onze toekomstverwachting en onze daden weer met elkaar te verbinden. Het belangrijkste doel? Ons leven een dankoffer te laten zijn voor onze verlossing en onze naaste te winnen voor het Evangelie.

Het zal onmogelijk zijn voor een individuele christen keuzes te bepalen. Wel kunnen we proberen een bijbelse grondhouding te schetsen, waardoor we aan andere hoopzoekers duidelijk laten zien wat het Koninkrijk van God betekent.

Een van de basisprincipes waar dit Koninkrijk op gebouwd is, is liefde, gepraktiseerd in zorg: zorg voor elkaar en zorg voor de aarde die God ons gegeven heeft. Zorg betekent na de zondeval het beschermen en onderhouden van datgene wat zwak is in deze wereld. Dit raakt heel direct aan onze levensstijl; door ons handelen bedreigen we het zwakke: de medemens én de schepping.

Al eeuwenlang is het christen-zijn nauw verbonden met de waarden soberheid en matigheid. Paulus waarschuwt vaak tegen zowel geldgierigheid als verkwisting door een opzichtige levensstijl; zijn waarschuwing is vooral gericht aan christenen die in een luxecultuur dreigen te verslappen. Waarom die soberheid en matigheid?

Offeren
Om te laten zien dat we onze sterfelijkheid en grenzen erkennen. Om te laten zien dat we tevreden zijn met, en zuinig zijn op wat God ons gaf (ons lichaam, de schepping). Om te laten zien dat we onze tijd beter besteden dan met het vergaren van geld om rijk te worden en omdat we een beter Vaderland verwachten.

Wat ziet de niet-gelovige aan ons? Vragen we dat ons ook af met betrekking tot het beheersen van onze hebzucht? We zouden het als een enorme uitdaging moeten zien om juist in onze luxecultuur ”geheel anders” te zijn. Christus echt zichtbaar te prediken, niet alleen met woorden vanaf de preekstoel maar juist met daden in onze luxecultuur. Dit betekent niet het opleggen van een vorm van ascetisme, waarin de mens tracht te ontsnappen aan zijn lichamelijke behoeften. De waarden soberheid en matigheid worden dan ook altijd direct verbonden met mededeelzaamheid (vrijgevigheid), vriendelijkheid en gastvrijheid. En hierin ligt de kracht van deze christelijke waarden: de combinatie ervan zorgt ervoor dat elke verdenking van vrekkigheid, hypocrisie of wereldvreemdheid wordt vermeden. We worden blije uitdelers van wat God ons gaf. Samen met anderen genieten van Zijn zegeningen!

Voorbeelden van het toepassen van de bovengenoemde waarden in het leven van alledag zijn bijvoorbeeld het wijs omgaan met vlees (beter minder diervriendelijk vlees dan veel goedkoop vlees), het kopen van Max Havelaar-koffie, het scheiden van je afval en het gebruik van milieuvriendelijke cosmetica- en toiletartikelen.

Al deze voorbeelden zullen in de praktijk geld of tijd kosten: door dit te offeren, verduurzaam je je levensstijl. Laat zien wat het betekent christen te zijn, dat geloof en levensstijl alles met elkaar te maken hebben.

Dat is beslist geen individuele bezigheid. In de christelijke gemeente zal Gods Koninkrijk vooral zichtbaar worden door het samen doen. De leden van het Lichaam helpen ook hierin elkaar met verschillende gaven.

De auteurs zijn student milieuwetenschappen respectievelijk milieusociologe en verbonden aan het Christelijk Ecologisch Netwerk, een platform waarop het denken over duurzaamheid, geloof en levensstijl vorm krijgt.