Een ander begrip dat een dezer weken ontstond is de lta-relatie. De latrelatie is al langer bekend: ”living apart together” staat voor mensen die wel wat met elkaar hebben maar niet genoeg om echt samen te wonen of te trouwen. De lta-relatie staat voor living together apart, een paar dat wel samen blijft voor de kinderen maar in de praktijk min of meer gescheiden leeft.Begin deze maand verscheen de aanduiding ”vader-moeder”, naar aanleiding van de Amerikaanse transseksueel die geboren is als vrouw, nu wettelijk man is, getrouwd is met een vrouw en zelf een kind heeft gebaard.

Met al die varianten is het de vraag hoe lang het woord gezin nog zijn klassieke betekenis houdt: een echtpaar van man en vrouw en de kinderen die uit dit huwelijk zijn voortgekomen. De grootste concurrent van deze huishoudens is het eenoudergezin. In tegenstelling tot de eerdergenoemde termen is dit zeker geen nieuw verschijnsel. Statistieken uit de zestiende en zeventiende eeuw leren dat het niet ongebruikelijk was als drie van de tien gezinnen slechts een ouder telden. Dat is beduidend meer dan nu, want volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft 18 procent van alle gezinnen met kinderen een ouder.

Toch is er een groot verschil. De eenoudergezinnen uit het grijze verleden waren vooral het gevolg van het overlijden van vader of moeder, laatstgenoemde niet zelden in het kraambed. De ’nieuwe’ eenoudergezinnen ontstaan meestal door echtscheiding.

Er is echter nog een belangrijke andere categorie eenoudergezinnen, zo bleek maandag uit nieuwe cijfers van het CBS. Van alle vrouwen die afgelopen jaar voor het eerst moeder werden, is slechts de helft getrouwd. Daarbij is sprake van een sterke stijging: tien jaar geleden werd nog maar een kwart van alle eerstgeborenen door een niet-gehuwde moeder ter wereld gebracht en in 1990 betrof het slechts een op de zeven eerstgeborenen.

Ongetwijfeld zal een deel van deze moeders hun kinderen samen met de vader opvoeden, ook al zijn ze niet met elkaar gehuwd. Toch is ook dat allerminst vanzelfsprekend. Een op de acht kinderen onder de 15 jaar groeit op met de zorg van slechts een ouder.

De cijfers van het CBS illustreren opnieuw dat het huwelijk in ijltempo aan waarde inboet. Dat is om meerdere redenen een slechte ontwikkeling. Kinderen die opgroeien met een ouder hebben gemiddeld genomen een aantoonbaar lager opleidingsniveau, presteren slechter en vertonen meer gedragsmoeilijkheden. Als de overheid problemen rond probleemgedrag en criminaliteit bij de wortel wil aanpakken, ligt hier een aangrijpingspunt.

Op het eerste gezicht lijkt er niets aan de hand te zijn bij kinderen van wie de ouders weliswaar niet gehuwd zijn maar wel samenwonen. Toch is ook dat gezichtsbedrog. Zij groeien op in een zakelijke relatie tussen twee ouders. Die verschilt wezenlijk van de belofte van trouw, die garant behoort te staan voor een levenslange verbintenis.