De explosieve toename van het aantal wilde varkens op de Veluwe zorgt voor een uitzonderlijk grote populatie. Het beoogde aantal varkens in de omgeving van Nunspeet is 110, maar naar schatting is het aantal nu minstens tien keer zo groot. Dat is een uitzonderlijke situatie. De boeren in onze omgeving hebben dit al dertig jaar niet meer meegemaakt.Op dinsdag 9 oktober nam ik op uitnodiging van de commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in het gebouw van de Tweede Kamer deel aan een rondetafelgesprek over de jacht. In een gesprek met diverse genodigden, zoals Dierenbescherming, Faunabescherming, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer, wilde de commissie zich nader laten informeren over de jacht. Het werd een teleurstellende ervaring, want gaandeweg het gesprek kreeg ik steeds meer de indruk dat onze inbreng er nauwelijks toe deed. De (ongenuanceerde) standpunten van de meeste commissieleden stonden vast.

Het rondetafelgesprek cirkelde vooral om de vraag naar de oorzaak van de explosieve toename van het aantal varkens. De een wees met een beschuldigende vinger naar de jagers: „De zwijnenpopulatie is geen speling der natuur, maar het gevolg van illegaal bijvoeren door jagers.” En de ander wees op de zachte winters en het enorme aanbod aan natuurlijk voedsel. Erg interessante beschouwingen over de oorzaak van de overlast dragen niet bij aan een oplossing voor een acuut probleem. De conclusie van het rondetafelgesprek? Begin al bij aanvang van het jachtseizoen met het afschot en er zal geen overlast ontstaan. Dat zal waar zijn, maar daarmee werken we een erfenis van jaren niet zomaar weg. Zijn de minister en de commissie zo naïef of steken zij de kop in het zand?

Bevoegdheid
De bevoegdheid van lokale overheden ten aanzien van de bestrijding van de overlast door wilde varkens is maar heel beperkt. De gemeenten zijn afhankelijk van andere overheden en van zelfstandige bestuursorganen, zoals Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer. De risico’s op aanrijdingen met wild nemen toe. In de gemeente Nunspeet bivakkeren de wilde varkens op slechts enkele meters afstand van de A28 en op een aantal plaatsen kunnen ze ongehinderd de snelweg op lopen. Levensgevaarlijk! Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor een deugdelijk raster langs de snelwegen. Via de provinciale wegen en vanuit de bossen langs de snelweg kunnen de varkens de bebouwde kom van Nunspeet bereiken. Daar liggen geen wildroosters. Dat is een verantwoordelijkheid van de provincie Gelderland en Staatsbosbeheer.

De varkens richten voor tienduizenden euro’s schade aan op weilanden en kampeerterreinen. Boeren kunnen een beroep doen op het Faunafonds voor een schadevergoeding, maar dat geldt niet voor recreatieondernemers. Zij moeten zelf voor de kosten opdraaien. Ik heb de commissie LNV gevraagd daar iets aan te doen, want het is maar de vraag of de bedrijven deze tegenvaller kunnen opvangen.

Politieke moed
De aanpak van de overlast verloopt uiterst moeizaam. Het aantal betrokkenen is groot, maar niemand is aansprakelijk en niemand coördineert. De gemeente Nunspeet heeft het initiatief genomen voor een afstemmingsoverleg met de provincie en de faunabeheerders, Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer. Maar er is meer nodig.

Het lijkt erop dat kabinet en parlement het probleem terugbrengen tot een simpele vraag: Drukjacht: ja of nee? Maar daarmee gaan zowel de minister als de parlementariërs voorbij aan de complexiteit van de overlast. Voor de lange termijn kunnen we veel doen met preventieve maatregelen en een tijdige start van de jacht, maar voor de korte termijn is er meer nodig. Het indammen van de risico’s kan niet zonder het drastisch terugbrengen van het aantal wilde varkens. Dat ligt gevoelig. Maar misschien zijn er alternatieven voor de drukjacht? Natuurmonumenten opperde al om een ontheffing te verlenen voor het gebruik van geluiddempers en nachtkijkers. Kabinet en parlement lijken daar nog niet aan toe. Na het rondetafelgesprek en het overleg is het weer stil geworden, want de verhoudingen zijn duidelijk: de minister zegt ja tegen de drukjacht en een meerderheid van het parlement zegt nee. Klaar is Kees. Het voelt alsof Den Haag de Veluwe in de steek laat. Is dat vanwege een gebrek aan kennis of een gebrek aan politieke moed? Ik durf het bijna niet te vragen: toch struisvogelpolitiek?

De auteur is wethouder voor de ChristenUnie te Nunspeet