Nu de werkelijkheid. Dit is Auschwitz, om precies te zijn: SS-officieren met hun ”Helferinnen”.De foto’s kwamen eind vorige week op de redactie binnen. De actuele nieuwswaarde was te beperkt. Andere foto’s kregen voorrang. Toch hebben deze oude zwart-witfoto’s een enorme zeggingskracht. De foto’s van de uitgemergelde Joden zijn gruwelijk, de foto’s van de ontspannen lachende beulen zijn sinister, macaber.

De opnamen zijn van SS-officier Karl Höcker. Hij diende in het vernietigingskamp Auschwitz als adjudant van kampcommandant Richard Bär. Höckers fotoalbum werd in januari dit jaar door een anoniem gebleven schenker opgestuurd naar het Holocaust Memorial Museum in Washington. Vorige week is de vondst wereldkundig gemaakt. Opdat wij niet vergeten.

De hier getoonde foto is van 22 juli 1944, dat blijkt uit het onderschrift: „Mit den SS-Maiden auf der Solahütte 22.7.44.” Het is een rustige dag in Auschwitz. Slechts 180 mensen bereiken deze dag het grootste concentratiekamp van het Derde Rijk. Twee derde van hen wordt onmiddellijk vergast. Dat is routine. Omdat het een drukke tijd is geweest en het vandaag wat rustiger is, mag Karl Höcker met een tiental jonge ”Helferinnen” ter ontspanning naar Solahütte, 30 kilometer ten zuiden van Auschwitz.

Höcker heeft zijn camera meegenomen en maakt plaatjes voor later. De foto’s laten zien hoe de jonge meisjes van het landschap genieten en zich bij het bosbessen plukken prima vermaken.

Niet minder dan 116 foto’s heeft Höcker in zijn album geplakt. Van grote betekenis zijn de opnamen, omdat er tot dusver nauwelijks beelden bekend waren van het ’sociale leven’ -vergeef mij de uitdrukking- van de SS-massamoordenaars in Auschwitz, waar tussen 1941 en 1944 ongeveer 1 miljoen mensen werden vergast. Onder de foto’s zijn acht opnamen van Josef Mengele, de beruchte kamparts die niet voor niets de bijnaam ”engel des doods” heeft gekregen. De eed van Hippokrates die hij als arts had afgelegd, weerhield hem er niet van gruwelijke proeven op volwassenen en kinderen uit te voeren. Het zijn -voor zover bekend- de enige opnamen van Mengele in Auschwitz.

„Het trieste is dat de SS’ers in hun eigen waarneming correcte mannen waren, ja zelfs beschaafd”, aldus Judith Cohen, historicus van het Holocaust Museum in Washington, eind vorige week tegenover een journalist van The New York Times. „Commandant Höss drong altijd op ordelijkheid aan. Hoewel hij in zijn verhoren tijdens het Neurenbergproces het deed voorkomen alsof ruwe bejegening van niet naar de gaskamer gevoerde Joden excessen waren en geen regel, hanteerde Höss wel degelijk strenge regels in het kamp: de pas aangelegde tuinen vormen het sieraad van het kamp. Het moet voor elke SS’er vanzelfsprekend zijn dat hij de tuinen met rust laat en de bloemperken niet betreedt.”

Hoe is het afgelopen met Bär, Höss, Höcker en de SS-meisjes? Bär stierf na de oorlog in gevangenschap, voordat hij zich moest verantwoorden. Höss werd na de oorlog opgepakt en in 1947 in Auschwitz opgehangen. Höcker kwam pas in de jaren zestig voor de rechter. Hij kreeg zeven jaar cel. Na vijf jaar kwam hij vrij en kreeg hij zijn baan bij de bank terug. In 2000 stierf hij op 89-jarige leeftijd.

Het is niet bekend wat er met de SS-meisjes is gebeurd. Het is zo goed als zeker dat ze nooit voor hun daden ter verantwoording zijn geroepen, omdat er onvoldoende bewijs tegen hen was. Waarschijnlijk hebben ze geen schone handen gehad, want uitstapjes naar Solahütte golden als een beloning voor ”goed werk” in het vernietigingskamp.

opinie voetnoot (u490(René Zeeman

Reageren? Buza@refdag.nl.

Meer foto’s op www.refdag.nl.