De stelling van de heer Kuiper in zijn bijdrage dinsdag zou ik graag willen omdraaien. De invoering van de WMO is voor thuiszorginstellingen namelijk geen enkel probleem. Zij zijn vanouds niet anders gewend dan goede huishoudelijke verzorging te leveren. Nieuw, onwennig en lastig was het inschrijven op de aanbestedingen. Wij kunnen onze tijd wel beter besteden dan de enorme stapels papier produceren die een inschrijving met zich mee brengt.Dat veel gemeenten nog niet klaar zijn voor de WMO, wordt wel bewezen door het feit dat wij tegen een vrijwel ondoordringbare muur van ambtenarij oplopen als er in het kader van de WMO iets moet worden geregeld of afgesproken. Als ik met een vraag over de administratieve afhandeling van de geleverde zorg contact opneem met het uitvoeringsorgaan voor de WMO van een gemeente in ons werkgebied, krijg ik zes verschillende ambtenaren aan de telefoon. De een na de ander weet geen antwoord te geven. Als cliënten van onze thuiszorginstelling aan datzelfde uitvoeringsorgaan vragen stellen over het pgb, dan weet men vaak niet eens wat een pgb is! En dat bijna drie maanden na invoering van de WMO.

De administratie van de thuiszorginstellingen vaak niet in orde? Geen elektronisch patiëntendossier? Sinds jaar en dag werken thuiszorginstellingen met de meest geavanceerde geautomatiseerde zorgregistratiesystemen. Heeft de heer Kuiper nog nooit gehoord van AZR? Al jaren werken thuiszorginstellingen met een elektronisch cliëntendossier. Indicatiebesluiten van het CIZ worden geheel elektronisch verwerkt. Graag nodig ik de heer Kuiper uit om bij ons een kijkje in de administratieve keuken te komen nemen. Hij kan dan zelf constateren dat we gedwongen worden om een groot gedeelte van het werk weer met de hand te doen. Gemeenten zijn namelijk nog lang niet toe aan elektronische aanlevering van de gegevens. Iedere gemeente levert de gegevens aan op haar eigen wijze. Je zal maar zaken moeten doen met vijftig gemeenten en daardoor te maken hebben met vijftig verschillende manieren waarop je de gegevens krijgt.

Inderdaad, onze instelling heeft in een van de gemeenten in ons werkgebied de boot gemist. Wij hebben dit ook luid en duidelijk laten weten en in de media roeren wij nog steeds stevig de trom. Echter, niet omdat wij ons als instelling zo zielig vinden. Het gaat ons om de werkgelegenheid van onze medewerksters, van wie er velen al meer dan twintig jaar bij ons werken en nu, soms luttele jaren af van pensioen, een andere werkgever moeten zoeken. Zit die te wachten op een medewerkster ouder dan 55 jaar en dus wat duurder dan een jonge meid van 20?

Het gaat ons om die cliënt, 95 jaar oud en al 25 jaar dezelfde thuishulp. Alle zorgen, problemen, verdrietelijkheden, maar ook kleine en grote vreugden worden samen gedeeld. Hoe lang duurt het voor dit ook kan met die nieuwe onbekende hulp?

Thuishulp A
Werknemers dreigen hun baan niet te verliezen door slecht functioneren van de thuiszorginstelling. Een tariefverlaging van 10 procent kunnen we wel hebben, zeker in samenhang met de zorg die blijft vanuit de AWBZ. Er is echter iets geheel anders aan de hand. Vanouds kent de huishoudelijke verzorging twee soorten zorg. De basiszorg, zoals schoonmaken en ramen zemen et cetera, die wordt uitgevoerd door alfahulpen, en de meer uitgebreide zorg in de vorm van huishoudelijke verzorging, waarbij ook gezorgd wordt voor eten en drinken en het ”in de gaten houden van de cliënt”.

Deze laatste vorm wordt uitgevoerd door de ”thuishulp A”, die daarvoor een goede en gedegen opleiding heeft genoten. Thuishulpen A moeten verplicht worden betaald volgens de regels van de CAO en zijn daardoor circa 50 procent duurder dan alfahulpen. Nog steeds niet veel aan de hand, omdat de tarieven weliswaar uiterst krap maar nog net kostendekkend kunnen zijn. Wat we echter in de afgelopen drie maanden zagen is dat er in vrijwel 90 procent van de gevallen uitsluitend nog maar indicaties worden gegeven voor de basiszorg. Het tarief hiervoor is gebaseerd op het salaris van de alfahulp, circa twee derde van de salariskosten van de thuishulp A. Als nu 300 cliënten met voorheen de uitgebreide zorg, geleverd door honderd thuishulpen A, een andere indicatie krijgen voor de basiszorg, dan laat het zich raden wat er moet gebeuren. Ontslag voor negentig thuishulpen A. Zij mogen terugkomen als alfahulp, met alle nadelen voor de medewerkster. Geen doorbetaling bij ziekte, geen recht op WW, geen pensioenopbouw. Als de cliënt wegvalt, is ook het werk weg en dus geen of veel minder inkomen.

Alfahulp is prima voor de huisvrouw onders ons die wat wil bijverdienen. Echter niet voor die alleenstaande moeder die kostwinner is.

Verschraling
Dat is wat er aan de hand is. Niks slecht functioneren van instellingen. De huishoudelijke verzorging wordt afgebroken, uitgekleed, bij de vuilnis gezet. Er is niks mis met de basiszorg door alfahulpen. Zij zijn echter niet opgeleid om de cliënt de zorg te geven die hem/haar toekomt. Eet en drinkt die beginnend dementerende cliënt nog wel goed? Hoe gaat het met wassen, douchen, aankleden? Kan die cliënt nog wel zelf aangeven wat er moet worden gedaan in huis?

Ik durf de stelling aan dat gemeenten nog niet klaar zijn voor de WMO. Als wij aankloppen bij de gemeente over de verschraling van de zorg, wijst de gemeente naar het CIZ en het CIZ wijst op zijn beurt weer naar de gemeente. Hoezo klaar voor de WMO?

Nogmaals, het gaat ons om de cliënt. Onze ouders van boven de 80 of 90 hebben recht op goede verzorging. Koste wat het kost. Waar is de mantelzorg gebleven? Buurvrouw werkt de hele week en de, vaak weinige, kinderen wonen ver weg of hebben geen tijd. We moeten immers carrière maken! Vader en moeder redden zich best en anders is er toch de thuiszorg?

De auteur is lid van het managementteam van Internos Katholieke Stichting Thuiszorg.