Parijs is populair. De Franse hoofdstad trekt niet alleen hordes buitenlandse toeristen, ook op de autochtone bevolking oefent de metropool grote aantrekkingskracht uit. Kunst en cultuur nemen in de Franse onderwijswereld een prominente plaats in. „Buiten de vakanties om zie je veel schoolklassen naar Parijs komen”, vertelt Jan André de Wilde. De gids van Nederlandse komaf heeft al dertig Franse jaren op de teller staan. Voor reisorganisatie Pharos van de ANWB verzorgt hij onder meer rondleidingen voor kinderen door het Louvre.Etruskische oudheden
Een gids is helemaal geen overbodige luxe in een kolossaal museum waar met een beetje goede wil 17 originele kilometers kunnen worden afgelegd. Het is bepaald lastig kiezen uit een rijtje mogelijkheden waarin beschavingen uit Mesopotamië, Etruskische oudheden, Franse beeldhouwkunst en een afdeling over het Egypte ten tijde van de Romeinen nog maar het topje van de ijsberg vormen.

Of de kinderen wel eens van Mona Lisa hebben gehoord, wil De Wilde weten. Nee, niet echt. Dat is helemaal geen schande, betoogt hij. Daarvoor zijn we in het Louvre. Door de wol geverfd als hij is, doet de gids het verhaal over deze Madonna („als je dat heel snel en heel vaak achter elkaar uitspreekt, wordt het vanzelf Mona, wat gewoon mevrouw betekent”) voor de etalage van een boekhandel (wat is er niet in het Louvre?) „Het echte schilderij is erg klein, en de zaal waar het hangt staat mudvol bezoekers.”

De reproductie achter het winkelraam is een stuk groter dan het miljoenenorigineel. Dat kijkt al een stuk gemakkelijker. Enig verschil met het werk van meester Leonardo da Vinci is met het blote lekenoog ook niet te zien trouwens.

„Zo’n 500 jaar geleden wilde een rijke man uit het Italiaanse Florence zijn vrouw laten schilderen. Da Vinci maakt er werk van. Hij beeldt de vrouw af op hout. Maar dat duurt die rijke man veel te lang. Hij ziet af van het kunstwerk. Om die reden is er aan de linkerrand een klein stukje niet afgemaakt”, wijst de gids. Dat kan zelfs een kind van zes waarnemen.

Lopen onder water
Uiteindelijk gaat een Franse koning met het meesterwerk aan de haal. Na de Franse Revolutie, waarbij hardhandig met het koningschap wordt afgerekend, belanden veel kunstschatten in staatsmusea, waaronder het Louvre.

Het huidige museum is zelfs op een flinke afstand niet in één oogopslag waar te nemen. In zijn oorspronkelijke staat, zo rond het jaar 1200, is er slechts sprake van een bescheiden kasteel. Opgravingen aan het einde van de vorige eeuw leggen delen van dit slot bloot. Onder het Louvre kunnen bezoekers puntgave restanten bewonderen. De Wilde: „Deze muren staan voor een deel in de slotgracht, we lopen nu dus eigenlijk onder water.” Dat is op zich al spannend genoeg voor het jonge volkje. De verhalen die volgen zijn de bonus.

Waarom staan er eigenlijk omgekeerde hartjes in sommige stenen gekerfd? Gegniffel. Iemand die verliefd was natuurlijk. Mis! „Dat heeft een stenenhakker gedaan. Die meneer kon niet lezen en schrijven, maar heette Hart van zijn achternaam.” Probleem opgelost. Hoewel, waarom moest die handtekening dan in die stenen? „Dat deed-ie omdat hij aan het eind van de dag van de opzichter zijn loon kreeg. Per steen. Die hoefde dus alleen maar de hartjes te tellen.”

In een tijd dat het woord riolering nog niet bestaat, komt de afvoergoot van de kasteelkeuken uiteraard ook op de slotgracht uit. Scherven, potten, soms ongeschonden pannen en zelfs een gouden helm worden bij de opgravingen naar boven gehaald. De helm blijkt van een koning te zijn geweest. „Die was eens zo boos dat hij dreigde zijn gouden helm in de afvoergoot te gooien als hij zijn zin niet kreeg. Iedereen dacht: dat doet-ie toch niet. Hij deed het wel.”

Farao zonder neus
Het oudste bezit van het Louvre is een sfinx, 4000 jaar geleden gemaakt door de Egyptenaren. „Waarom het lijf van een leeuw, en het hoofd van een mens?” vraagt De Wilde. Lastig. Alles draait om het verenigen van kracht en wijsheid, zo leert deze les oudheidkunde. Zelfs de volwassenen moeten nadenken over de vraag waar de neus van de farao is gebleven. „Die hebben de Egyptenaren er jaren na zijn dood afgeslagen, om er zeker van te zijn dat hun koning niet via het beeld nog een beetje zou blijven leven.” Het is maar hoe je tegen het leven aankijkt.

Via het beeld van de Griekse godin van de liefde -Venus- belandt het gezelschap in de voormalige appartementen van Napoleon III, inderdaad familie van de grote soldatenkeizer. Onderweg verschillende geweven wandtapijten en schilderijen -„een schilderij is niet meer dan een plat geval in kleuren”- met Bijbelse taferelen. Simson die een leeuw verscheurt, bijvoorbeeld. Dat een leeuwin even verderop ligt toe te kijken, vertelt het echte verhaal niet, merkt een van de kinderen op. „Dat is de vrijheid van de kunstenaar”, doceert de gids. „Die moet toch iets hebben om het schilderij zo mooi mogelijk te maken.”

Majesteiten worden niet zomaar wakker, zeker Napoleon III niet, zo blijkt bij een blik op diens bed. Het dagelijkse ritueel van inwrijven met alcohol doet lachwekkend aan, zeker als duidelijk wordt dat „een hele meute” stond toe te kijken. Na het aankleden behandelt de koning een lijst met verzoekschriften. Het resultaat is afhankelijk van het been waarmee hij uit bed stapte.

Perfecte speeltuin
En dan is de aandacht weg. „Zelfs een volwassene moet niet een dag lang door het Louvre willen dwalen”, weet De Wilde. „Je neemt na een paar uur toch niets meer op.” De Jardin des Tuileries -de ’voortuin’ van het museum die in 1666 werd aangelegd- is de perfecte speeltuin om de batterij weer op te laden. Want Parijs in anderhalf uur, daarmee doen we de Fransen toch echt tekort.

Meer informatie: Maison de la France (0900-1122332, 0,50 euro p.m.), www.franceguide.com en www.pharosreizen.nl/parijs.