Haar voorganger had haar naar mij toe gestuurd, of ik misschien raad wist. Ze moest een fors bedrag aan inkomstenbelasting betalen: 1600 euro vanwege bijverdiensten waarover geen loonbelasting was ingehouden. Vorig jaar had ze ook al zo’n hoog bedrag moeten betalen. Maar toen had ze een betalingsregeling, gespreid over een heel jaar, kunnen treffen. Daar had ze nu ook op gerekend. Maar de Belastingdienst weigerde. Volgens het nieuwe invorderingsbeleid moest het bedrag binnen vier maanden betaald worden.Ze vond het helemaal niet eerlijk. Ze vroeg of ik er niets aan kon doen. Kon ik geen juridische brief op hoge poten schrijven? Ik informeerde of ze spaargeld had. Nee, geen spaargeld, maar wel nog twee andere forse schulden. Ze was 200 euro per maand kwijt aan de afbetaling daarvan. En nu kwam daar ook die Belastingdienst bij met zijn onredelijke eis.

Ik heb een retorische vraag gesteld waarop ik geen antwoord wilde hebben: Geef jij je tienden? Ik zag haar gezicht betrekken. Toen wist ik al hoe laat het was. Ik kom veel mensen tegen die op bijstandsniveau leven. Ze zijn slechts met moeite in staat om 10 procent van hun inkomen te geven. Soms geven ze in natura: actief zijn in kosterswerk of iets dergelijks. Ik heb daar begrip voor. Maar ik merk ook vaak hoe diep ze in de schulden zitten. Dan huilt mijn hart over de hoeveelheid rente die ze aan schuldeisers moeten betalen.

Ik vroeg haar hoeveel rente ze aan de Postbank en aan Wehkamp betaalde. Aan de Postbank was het ongeveer 9 procent en aan Wehkamp 18 procent. Wat had ze dan gekocht bij het postorderbedrijf? Gekocht? Helemaal niets, je kunt ook geld lenen bij Wehkamp, tegen 18 procent rente. Ja, dat had ze gedaan vóór haar bekering, toen ze er nog op los leefde. Realiseer jij je dat je dan eigenlijk tienden aan de mammon betaalt? vroeg ik haar. Maar ik kan toch niet zomaar ophouden met rente betalen aan de schuldeisers? wierp ze tegen. Nee, dat kan natuurlijk niet. Je bent verplicht hun te betalen wat hun toekomt. Geef de keizer wat van de keizer is (Mark. 12:17). Maar we kunnen wel samen een plan opstellen om van je schulden af te komen. Laten we eens beginnen met die belastingschuld. Als je niet zelf met een voorstel komt, zal de belastingdeurwaarder beslag leggen op je loon. Hoeveel verdien je netto in de maand?

Ik heb toen de beslagvrije voet berekend. Ze bleek ongeveer 400 euro per maand aan de Belastingdienst te moeten afstaan. Dan zou ze vier maanden lang moeten leven van 90 procent van de bijstandsnorm. Gelukkig woonde ze alleen, had geen kinderen en ook geen auto. Ze dacht dat wel aan te kunnen, als ze drastisch zou gaan bezuinigen. Maar hoe moest dat dan met die 200 euro voor de Postbank en voor Wehkamp? Die bel je op. Of je tijdelijk voorrang mag geven aan de Belastingdienst en hun betalingen vier maanden mag opschorten.

Toen ging er een lichtje bij haar branden. Als ik die lage levensstandaard vier maanden kan volhouden, waarom dan geen twee jaar? Zou ik dan niet al mijn schulden hebben afbetaald? Zou ik dan niet af zijn van mijn verplichtingen aan de mammon? Een week later belde ze me juichend op: Postbank en Wehkamp waren akkoord. En minister Zalm had vanaf 1 juli de rente op maximaal 16 procent bepaald. De Belastingdienst was akkoord met 400 euro per maand.

Zelfbeheersing
Ze zal haar levensstijl drastisch moeten veranderen. Ze zal met een zeer beperkt budget moeten gaan leven. Als ze iets meer armslag wil, zal ze er drie jaar over doen in plaats van twee. En ze zal zich niet meer moeten laten verleiden tot koopjes die niet in haar budgetplan passen. Zelfbeheersing is de negende vrucht van de Geest (Gal. 5:23). Zelfbeheersing oefen je het beste als je een concreet doel voor ogen hebt. Haar concrete doel is: onder de macht van de mammon uit komen. Dan krijgt ze haar vrijheid terug, om te kunnen investeren in Gods Koninkrijk en dus aan God te geven wat Hem toebehoort.

Leven we niet allemaal in een consumptiemaatschappij? Het geld moet rollen. Dat is goed voor de economie. Ondernemers proberen zo veel mogelijk omzet te behalen. Maar als je je daardoor laat verleiden en geld gaat lenen voor de aankoop van consumptiegoederen, loop je een groot risico slaaf van de mammon te worden.

De auteur is diaken sociale hulpverlening van evangelische gemeente De Lichtstad in Eindhoven.