De natuur laten beleven. Dat kan het Noorder Dierenpark als een van de beste. Het verklaart misschien waarom het met 1,5 miljoen bezoekers per jaar tot de grootste attracties in Nederland behoort. De twee tijgermeisjes en twee olifantenbaby’s die onlangs zijn geboren zullen de animo voor een dagje Emmen alleen maar aanwakkeren. „Onze bedoeling is niet primair om allerlei dieren te presenteren, maar om bezoekers belevingsvolle indrukken te geven van diverse leefmilieus op aarde”, zegt directeur Henk Hiddingh. „We proberen de interesse voor flora en fauna te wekken, in de hoop dat de relatie tussen mens en natuur verbetert.”

Die doelstelling kwam de laatste jaren wat in het gedrang, want binnen de huidige parkgrenzen ontbrak de ruimte om nieuwe, grootschalige projecten te realiseren. Door veel verblijven ondergronds te bouwen had de zoo, die het groene hart van Emmen vormt, de beschikbare 14 hectare soms zelfs dubbel benut. „We zaten klem. Gelukkig kwam aan de rand van de stad, op de Noordbargeres, een fantastische uitbreidingslocatie beschikbaar. Het gebied omvat 45 hectare, ligt op zo’n 500 meter van het oude park en het geheel wordt met een loopbrug aan elkaar verbonden.”

Het is niet uitgesloten dat de dierentuin in de toekomst helemaal naar de es verhuist. Voorlopig gaat het oude park echter deels op de schop. Het fokcentrum is al gesloopt en ook de uilenruïne, de pampa en het neusberenverblijf staan op de nominatie om te verdwijnen. Daar komt een stukje Rocky Mountains voor terug, waarschijnlijk een nieuw leefgebied voor elanden.

Bewegingsvrijheid
Voor de nieuwe attracties op de Noordbargeres kan de bezoeker enkele uren extra reserveren. Playa Pingüinos vormt het eerste onderdeel van Patagonië. In deze tot in detail nagebootste Zuid-Amerikaanse baai bivakkeren ruim 150 Humboldt-pinguïns. ’s Werelds grootste kolonie in een dierentuin beschikt over een verblijf van bijna 1000 vierkante meter. Keienstrand, metershoge rotskliffen, nestholen en een stevige golfslag geven een realistisch beeld van een natuurlijke leefomgeving bij de Stille Oceaan.

De koddige loopvogels zullen zich (als ze wat gewend zijn) te midden van het publiek begeven. De verrichtingen van de zwem- en duikkunstenaars zijn achter een 24 meter brede panoramaruit eveneens op zeeniveau te volgen. Voeren vanuit een emmer is verleden tijd; speciale buizen lanceren de maaltijden in het water. De pinguïns gaan als een speer achter de (dode) visjes aan.

Vooral kinderen zullen zich vermaken in de basisschool, waar jonge pinguïns les krijgen. Een nablijver zit voor straf achter een van de lessenaartjes. De meester gebruikt bij het lesgeven ouderwetse muurplaten en pinguïnmodellen in vitrinekasten. De leerkracht schuwt ook moderne onderwijsmethoden niet. Iedere leerling maakt kennis met andere pinguïnsoorten via een cd-rom en computeranimaties.

Natuurleslokaal
Door de schijnwerpers te richten op de Humboldt-pinguïn vestigt het Noorder Dierenpark ook de aandacht op de bedreigde kustfauna van Chili en Peru. De koude Humboldt-stroom herbergt van oudsher enorme hoeveelheden vis, die op hun beurt het voedsel zijn van miljoenen vogels en zeezoogdieren. Door overbevissing op met name ansjovis is de schijnbaar onuitputtelijke rijkdom van het gebied toch uitgeput.

Voor de pinguïns is het bovendien catastrofaal dat er op de eilanden voor de kust massaal guano wordt afgegraven als meststof. De dikke lagen vogelpoep vormen voor de pinguïn de ideale ondergrond om nestholten in te graven. Zonder guano dus geen nakomelingen. Enkele tientallen jaren geleden waren er nog honderdduizenden Humboldt-pinguïns. Hun aantal is inmiddels geslonken tot 35.000. Om die reden rijdt er nu een enorme oranje truck met oplegger, ingericht als ’natuurleslokaal’, langs Peruaanse basisscholen. Veel leerlingen horen voor het eerst dat er pinguïns langs de kust van hun land leven.

Het Drentse park, dat de fok van Humboldt-pinguïns in Europese zoo’s coördineert, wil de kolonie door natuurlijke aanwas laten uitgroeien tot 250 à 300 dieren. Door nu zelf zo’n grote groep in stand te houden, kunnen inteelt en verlies van erfelijke eigenschappen worden voorkomen.

Rifaquarium
In de Andeskloof blijven de poedoes, Chileense dwerghertjes, nog enkele weken buiten beeld. Het vrouwtje heeft net een kalfje gebaard en zit niet op kraamvisite te wachten. De metershoge slangendennen rond hun verblijf zijn echter een lust voor het oog. De ”apenbomen” zijn afkomstig uit particuliere tuinen. De eigenaars reageerden massaal op een oproep hun araucaria araucana beschikbaar te stellen. Met dieplader en kraan werden 160 afdankertjes opgehaald.

”Wallanganda” opent voor het publiek de wijde wereld van water. Het paviljoen, genoemd naar de regengod van de Aboriginals, biedt onderdak aan volwassen soepschildpadden. De dieren -drie vrouwtjes en een mannetje- waren niet groter dan een soepbord toen ze begin jaren zeventig in het Noorder Dierenpark arriveerden. Nu zijn de zwaargewichten 200 tot 300 kilo en houden grote scholen tropische vissen hen in het grote rifaquarium gezelschap. In hun nieuwe verblijf hebben de reptielen een strandje om te zonnebaden. Het zand is diep genoeg voor het graven van een kuil om eieren in te leggen.

Kwallenkraamkamer
De tentoonstelling stuurt de bezoeker bij de vraag naar de oorsprong van het leven op aarde („miljarden jaren geleden ontstaan”) met lege handen weg, maar laat wel op een boeiende manier zien dat ieder levend wezen (ook een droog type, zoals een spin) afhankelijk van water is. Levende kwallen -oorkwallen voor kenners- ontbreken niet. De dierentuin beschikt zelfs over een kwallenkraamkamer. De voedselvoorziening van de waterigste dieren ter wereld is verre van eenvoudig. De miniatuurpoliepen eten speciaal gekweekte algjes. De kwallen schakelen langzaam over op iets grover plankton. Ook dat voer is niet bij de visboer te koop.

De Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD) en Waterschap Velt & Vecht doen in Wallanganda een boekje open over de waterconsumptie van de mens. De samenwerking met de WMD, eigenaar van het waterwingebied waarvan het dierenpark nu 10 hectare in gebruik heeft, resulteerde ook in de bouw van een biologische waterzuiveringsinstallatie. Van de 160 miljoen liter water die de zoo jaarlijks nodig heeft, maakt de Waterfabriek 90 procent geschikt voor hergebruik. Spectaculair is de ”living machine”, een in de VS ontwikkeld systeem dat voor Nederland uniek is. In een enorme bak circuleert vies pinguïnwater, nijlpaardenwater en soepschildpaddenwater langs wortels van water- en kamerplanten. Het resultaat? Glashelder.

Het Noorder Dierenpark in Emmen is tijdens de zomermaanden dagelijks geopend van 10.00 tot 18.00 uur. Toegangsprijzen (incl. parkgedeelte op de Noordbargeres): 3 t/m 9 jaar 12,25 euro, 10 t/m 64 jaar 14,50, 65+ 13,25 euro, gehandicapten 12 euro. Parkeren 4 euro. Honden niet welkom. Informatie: 0591-850850 of www.noorderdierenpark.nl.