Corruptiebestrijder Kenia overweegt terugkeer
LONDON - In Engeland worstelt een dappere Keniaan met een moeilijke kwestie: durft hij terug te keren naar Kenia? Een jaar geleden vluchtte anticorruptietsaar John Githongo naar Engeland omdat hij met de dood werd bedreigd. Nu vraagt de Keniaanse regering hem terug te keren en te getuigen in een zaak die het land op zijn grondvesten doet schudden.
Vorige week lekte een rapport uit dat al enige tijd geleden is geschreven door John Githongo. In dat rapport beschuldigt hij vier ministers van verregaande corruptie. De ministers zouden betrokken zijn bij contracten met een niet-bestaand bedrijf, Anglo-Leasing. De contracten waren afgesloten voor sterk uiteenlopende opdrachten, zoals het drukken van geavanceerde paspoorten, het bouwen van marineschepen en het inrichten van laboratoria. Met dit soort opdrachten zijn grote sommen geld gemoeid.Het geld zou bedoeld zijn geweest voor de financiering van de campagne van de regeringspartijen voor de verkiezingen die volgend jaar plaatsvinden. Githongo beweert dat onder meer dit onderzoek ertoe leidde dat hij met de dood werd bedreigd. Ministers zouden tegen hem hebben gezegd: „Dat rondneuzen van jou gaat te ver.” Hem zou gezegd zijn dat hij „rustig aan” moest doen met zijn onderzoekingen.
Direct nadat het rapport vorige week was uitgelekt, reageerden Keniaanse oppositiepartijen fel op de beschuldigingen. De regering werd ertoe opgeroepen af te treden. Oppositieleider Uhuru Kenyatta: „Het is duidelijk dat de regering geen betrouwbaar onderzoek kan uitvoeren naar dit schandaal waarbij ze zelf is betrokken.”
Twee van de beschuldigde ministers zijn de huidige vicepresident en de minister van Financiën. Zij hebben de beschuldigingen ontkend. Volgens Githongo zou ook president Kibaki zelf op de hoogte zijn van het schandaal, maar niets hebben gedaan om het te stoppen. In 2002 was Kibaki tot president gekozen juist vanwege zijn belofte een einde te maken aan de ook toen al welig tierende corruptie.
Westerse diplomaten hebben de afgelopen tijd al vaker in scherpe bewoordingen beweerd dat de corruptie onder zijn leiding gewoon doorgaat. De positie van president Kibaki is op dit moment uiterst wankel. Vorig jaar verloor hij een landelijk referendum over aanpassing van de grondwet. Die uitslag wordt algemeen beschouwd als een reactie van de bevolking op de miserabele prestaties van de regering van de afgelopen drie jaar. Het verlies van dat referendum verzwakte de positie van Kibaki al sterk.
Hij reageerde door zijn voltallige regering te ontslaan en werd vervolgens nog verder onderuit gehaald toen veel van de mensen die hij wilde benoemen in zijn nieuwe kabinet voor de eer bedankten. Bovendien vinden veel Kenianen dat hij langzaam en zwak reageert op de dreigende hongersnood in het noorden en oosten van het land. Nu ligt hij weer onder vuur vanwege het door Githongo ontketende corruptieschandaal.
Het parlementaire anticorruptiecomité heeft Githongo nu gevraagd terug te keren naar Kenia en te getuigen in het onderzoek. Maandag reageerde Githongo door te laten weten dat hij aan het onderhandelen is over de datum waarop hij terugkeert en over de voorwaarden waaronder. Maar hij zei ook dat hij nog niet zeker was van zijn terugkeer.