De visie van Chriet

De wetenschapper Chriet Titulaer grijnst op zijn eerste, digitale zelfportret, versteld als hij stond van de eerste Sony Mavica. Hij kon de net geschoten foto’s direct op een televisiescherm bekijken. Mislukte plaatjes konden zo weer verwijderd worden. Ja, het apparaat was wat duur, maar de man van de toekomst geloofde er stellig in dat de prijs-kwaliteitverhouding zou verbeteren.

Wessel van Binsbergen
2 September 2005 08:07Gewijzigd op 14 November 2020 02:54
Met digitale compactcamera’s komen eenvoudige macrofoto’s in ieders bereik. Foto's Wessel van Binsbergen
Met digitale compactcamera’s komen eenvoudige macrofoto’s in ieders bereik. Foto's Wessel van Binsbergen

Als gevolg van de bevindingen van Titulaer, die hij in 1982 opschreef in het fotoblad Focus, werd onmiddellijk een kamp met filmrotten opgericht. Sony had met de Mavica, die in staat was maar liefst vijftig foto’s op een enkele diskette te schieten, een bom gelegd onder de traditionele fotografie.

Het kamp met tegenstanders van digitale fotografie heeft lang volgehouden, maar kent toch steeds meer overlopers. Critici met argumenten van anderhalf jaar terug is met de nieuwste generatie camera’s ook het zwijgen opgelegd. Diadozen zijn nog steeds te koop, maar vinden een steeds lager schap. Loop je op een bruiloft rond met een analoge camera, dan heb je al wat uit te leggen.

Zonder gehinderd te worden door al te veel kennis van het onderwerp wordt digitaal algauw makkelijker en beter gevonden. Een ontspanknop hebben ze allebei, erop drukken levert bij allebei een plaatje op, maar verder verschilt de techniek van een analoge en een digitale compactcamera enorm. En de gevolgen van die onderhuidse verschillen krijgt de amateur-fotograaf ook voor z’n kiezen. Gelukkig zijn de meeste verschillen positief.

Histogram
Het eerste en grote voordeel van digitale kiekdoosjes is steevast het direct kunnen beoordelen van de foto. Maar op het schermpje is meer te zien dan dat Jantje met zijn ogen dicht op de plaat staat. Het histogram -dat bijna elk toestel kan tonen- laat per foto zien wat de lichtverdeling is. Het bestaat eigenlijk uit kleine staafjes, elk staafje geeft aan hoeveel licht er van die frequentie in het beeld zit. Een foto van een geheel wit onderwerp, of een foto die sterk overbelicht is, laat een piek aan de rechterkant zien en een geheel zwarte foto een piek aan de linkerkant. Een overbelichte foto laat aan de bovenzijde afgesneden pieken zien. Dat betekent dat er van het licht van die frequentie te veel opgenomen is. Belicht dan gerust een stop onder. Met de computer is deze onderbelichting prima bij te werken. De uitgebeten delen van een overbelichte foto zijn naderhand niet meer goed te krijgen. Fotografen die zich niet kunnen permitteren zich te lang met de belichting bezig te houden, belichten dan ook standaard onder.

Macrofotografie
Het zoombereik van digitale compactcamera’s wordt vaak aangegeven in zogenoemde 35-millimeterequivalentwaarden. Beeldchips in compactcamera’s zijn vele malen kleiner dan de analoge filmbeeldjes en dia’s. De beeldsensor kan hierdoor dichter naar de lens worden geplaatst, wat resulteert in veel kortere brandpuntafstanden. Aangezien iedereen vertrouwd is met de kleinbeeldwaarden, wordt er naar deze waarden omgerekend, ook al ligt de beeldhoek als maatstaf meer voor de hand.

De gevolgen van deze korte brandpuntafstand zijn groot. Doordat de lenzen van het objectief veel kleiner mogen zijn, besteden de fabrikanten vaak meer aandacht aan de lichtgevoeligheid. En doordat de brandpuntafstanden zo veel korter zijn, neemt de scherptediepte enorm toe.

Een foto maken met juist weinig scherptediepte is daarom moeilijker dan met een analoog toestel. Een hoofdonderwerp benadrukken door alleen dat scherp te maken in de compositie, lukt alleen door erg dicht naar het object toe te gaan. Bij het maken van de foto met de fruitcompositie stond het toestel 20 centimeter van de voorste pruimen af.

Elk nadeel heeft z’n voordeel: we kunnen dus macro- of dichtbijfoto’s maken met vrij eenvoudige compactcamera’s. Macrofotografie is lang het domein geweest van vergevorderde amateurs met dure objectieven, veel kleine flitsertjes, lichtgevoelige film en uithoudingsvermogen.

Door de hoge lichtsterkte van de objectiefjes en de grote scherptediepte kunnen eigenaars van een digitaal doosje opeens ook ruiken aan dichtbijfotografie. Een dergelijke vlinderplaat (zie foto) schieten met een compactcamera is iets wat tien jaar geleden absoluut onmogelijk was. Speciale macro-objectieven voor spiegelreflexcamera’s zijn nog steeds tot meer in staat, maar experimenteren met een veel goedkoper compactcameraatje is zeker net zo leuk!

Bibberhanden
Door de hoge lichtsterkte zijn hoge of snelle sluitertijden op digitale compacts meer regel dan uitzondering. Een groot voordeel voor mensen met bibberhanden: het risico op bewegingsonscherpte wordt zo aanmerkelijk verkleind. Ook hoeven we niet zo snel naar de flits te grijpen. Maar overdag een lange sluitertijd gebruiken wordt zo erg moeilijk; om het beekwater als een witte sluier af te beelden is een sluitertijd van een seconde of langer nodig. Op een zonnige dag is dit eenvoudigweg onmogelijk. Teruggaan naar een dergelijke mooie plaats op een donkere, regenachtige dag is de oplossing.

De toekomstvisionair Titulaer heeft gelijk gekregen. Als hij vandaag een moderne Mavica in handen krijgt, zal hij weer een grijns op zijn gezicht krijgen. We staan met twee benen in het digitale tijdperk.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer