Wat weegt zwaarder? De gevolgen van de geweldige orkaan Katrina in de Verenigde Staten, die de 500.000 inwoners tellende stad New Orleans voor een deel blank zette - waarbij misschien wel enkele duizenden mensen de dood vonden? Of de paniek in Bagdad rond een mogelijke zelfmoordaanslag - een ramp waarbij minstens 1000 moslims omkwamen?Wat erger is, valt niet te zeggen. Het antwoord hangt af van iemands persoonlijke betrokkenheid bij rampen. En van iemands eigen emoties. Twee dagen tevoren stond vast dat de orkaan Katrina New Orleans zou aandoen. Een aantal mensen concludeerde beter op de loop te kunnen gaan. Maar ondertussen onttrekt de storm als zodanig zich aan de menselijke beheersing. Hij kost talloze mensenlevens. Tegen het verschijnsel orkaan als zodanig valt niets te doen. De machteloosheid lijkt een van de meest vreselijke elementen bij rampen als rond New Orleans en in Bagdad.

Knappe koppen hebben in het verleden geprobeerd het gevaar van tropische orkanen te beperken. Ze probeerden bijvoorbeeld via vliegtuigen de buienontwikkeling buiten het centrum van de wervelstorm te bevorderen door wolken te bezaaien met zilverjodide. Die methode leidde niet tot echt resultaat. Moeten wetenschap en techniek niet eerlijk erkennen dat ze dit gedeelte van de schepping niet onder de knie hebben?

Het is niet zo dat orkanen -of hoe mensen ze ook mogen noemen: tyfoon, hurricane, willy-willy- behoren tot de zeldzame verschijnselen. In de loop van de jaren zijn er wereldwijd honderden te tellen. Grote en kleinere. Lang niet altijd vallen er doden. Soms wel. In 1876 kostte een cycloon in India door overstromingen aan minstens 100.000 mensen het leven. Niet het al of niet zelden voorkomen van bepaalde natuurverschijnselen maakt ze erg. Maar dat ze voor mensen onbeheersbaar blijken.

Als Indonesië zich iets had aangetrokken van het internationaal waarschuwingssysteem voor vloedgolven dat in 1965 werd opgericht, zouden er bij de tsunami in december vorig jaar minder doden te betreuren zijn geweest. Zelfs als iemand weet dat hij gevaar kan verwachten, is hij vaak nog niet tot iets in staat. Rijken kunnen zich in landen in de derde wereld uit de voeten maken. Armen moeten vaak gelaten afwachten. Ze weten niet wat er zal gebeuren. Ze zijn machteloos.

Ondertussen storten menselijke bouwwerken in elkaar. Het Superdome-stadion in New Orleans begon onplezierig te lekken. Minstens twintig booreilanden en olieplatforms zijn zoekgeraakt in de Golf van Mexico. Er is een gebroken gasleiding in brand gevlogen. Afgezien van een mogelijke stijging van de prijs van benzine in West-Europa vallen de consequenties nauwelijks te overzien.

De orkaan Andrew die Zuid-Florida in 1992 trof, veroorzaakte voor 31 miljard dollar aan verlies. De Amerikanen hebben bij voorafgaande berekeningen rond Katrina gesproken over een strop van 26 miljard dollar. Maar er is ondertussen ook sprake van grootscheepse plundering in het getroffen gebied. Het ziet ernaar uit dat de schade fors groeit en veel groter zal blijken dan bij Andrew. Bush belooft hulp. Waar moet dat geld vandaan komen? De oorlogen in Irak en Afghanistan zijn immers ook geldverslindend?

Opstanden, oorlogen zijn soms het gevolg van onberekenbare krachten. Hoe lang strijdt de mensheid al niet tegen honger? Telkens blijken nieuwe gebieden ineens in een noodsituatie te verkeren. Een vloedgolf als gevolg van een aardbeving doet de menselijke machteloosheid voelen. Misschien weegt bij rampen als in New Orleans, Bagdad en op zoveel plaatsen in de wereld het zwaarste de onbeheersbaarheid. Mensen kunnen ze niet klein krijgen. Die wetenschap vormt een signaal. Een mens is beperkt.