De verdeeldheid tussen de mensen die nog dagelijks bezig zijn met de vraag wie schuldig is aan de dood van 319 gijzelaars en degenen die de tragedie achter zich willen laten, tussen de mensen die een financiële compensatie hebben gekregen voor de dood van hun naasten en de mensen die andermans geld tellen, is groot.

De gijzeling in Beslan begon vorig jaar op 1 september, traditioneel het feestelijke begin van een nieuw schooljaar. Meer dan 1000 leerlingen, leraren en ouders van school nummer 1 in Beslan werden vroeg in de ochtend gegijzeld door enkele tientallen zwaarbewapende Tsjetsjeense terroristen die overal in het gebouw explosieven hadden aangebracht. Drie dagen later maakten Russische veiligheidstroepen op gewelddadige wijze een einde aan de gijzeling.

Voor Russische begrippen hebben de nabestaanden van de slachtoffers en mensen die bij de gijzeling gewond zijn geraakt, torenhoge schadevergoedingen van de overheid gekregen. De uitkeringen liepen uiteen van 400.000 roebel, nu ongeveer 11.000 euro, tot 1 miljoen roebel, bijna 30.000 euro, zo meldde de Russische krant Izvestia maandag in een reportage.

De ongekend hoge compensaties zorgen voor scheve ogen in de stad en hebben de lokale economie doen kantelen. De huizenprijzen zijn verdubbeld en een nieuwe woning is voor veel niet getroffen gezinnen onbetaalbaar geworden.

’Fout geld’ en de manier waarop dat wordt uitgegeven, blijken een belangrijk onderwerp van gesprek te zijn geworden in Beslan, waar de sociale controle onder de circa 30.000 inwoners groot is. Mannen die plotseling in een nieuwe buitenlandse auto rondrijden, kunnen rekenen op afkeurende blikken of erger.

Verscheidene mensen hebben een deel van de uitkering die zij hebben gekregen, aan goede doelen geschonken. Een gezin dat zes leden heeft verloren bij de gijzeling, heeft op eigen kosten de weg waaraan het woont laten bestraten, aldus Izvestia.

Ook de vele buitenlandse donaties hebben de verhoudingen in de stad niet altijd goedgedaan. Het speelgoed, de fietsen en de kleding die de kinderen die het er levend van af hebben gebracht kregen, wekten de afgunst van anderen. Hetzelfde geldt voor de buitenlandse vakanties die de overlevenden kregen aangeboden.

Vrouwen die een kind hebben verloren en het afgelopen jaar zwanger zijn geworden, worden vaak ook scheef aangekeken. „Zij zouden nog iets langer moeten lijden”, aldus andere nabestaanden die een jaar rouw in acht nemen.

De groep Moeders van Beslan houdt nog vrijwel dagelijks demonstraties voor de rechtbank in Vladikavkaz, de hoofdstad van Noord-Ossetië, waar het proces dient tegen de enige gijzelnemer die de tragedie heeft overleefd. De andere 31 terroristen werden tijdens de bestorming van de school door de Russische veiligheidstroepen gedood. De moeders willen bereiken dat ook overheidsfunctionarissen worden vervolgd in verband met de gijzeling.

Volgens hen hebben de autoriteiten nooit diepgravend onderzoek gedaan naar de vraag wie er verantwoordelijk is voor het bloedige einde van de gijzeling. Pas nadat de militairen begonnen waren met de beschieting van de school zouden de explosieven die de terroristen in het gebouw hadden aangebracht, zijn afgegaan. Daarbij zouden de meeste slachtoffers zijn gevallen.

Over één ding lijkt in Beslan wel overeenstemming te zijn bereikt. Op een vergadering die openstond voor alle inwoners, is onlangs besloten de bewuste school direct na het afsluiten van het onderzoek en de rechtszaak te slopen en op die plaats een kerk te bouwen. De gymzaal van de school, waar de gijzelnemers hun slachtoffers hadden samengedreven, zal in de huidige halfafgebrande staat blijven staan als monument dat herinnert aan het drama.