Zowel het NBG als de EO wil met het Bijbellab Gods Woord in Nederland verspreiden. „We weten niet hoe het allemaal gaat uitpakken. We willen met de chatbot een veilige plek creëren waarop de christelijke gemeenschap betrouwbare antwoorden krijgt op haar vragen over de Bijbel”, legt Jaap Groen, hoofd digitaal van het NBG, uit.

Het NBG bouwt aan de chatbot ” Vraag het de Bijbel ”. Onder de motorkap werkt die met het bekende ChatGPT. „We maken gebruik van kunstmatige intelligentie om antwoorden te geven op vragen van de gebruikers”, verklaart Groen. „Voor jongeren is dat een heel natuurlijke manier van communiceren; zij zijn daarmee vertrouwd.”

Rare antwoorden

Het NBG wil absoluut vermijden dat de chatbot rare antwoorden geeft, dat hij gaat hallucineren. Daarom traint het NBG de kunstmatige intelligentie met de Bijbel en eigen teksten. „De chatbot mag geen antwoorden geven als hij ze niet weet. Dat hebben we zo afgebakend. En wat hij zegt moet betrouwbaar zijn. Het moet kloppen.”

Dat is het Bijbelgenootschap verplicht aan zijn stand, vindt Groen. Het wil een betrouwbare organisatie zijn rond de Bijbel. „We kunnen het ons niet permitteren dat de chatbot blasfemische antwoorden geeft.”

Daarom heeft de bot vaak nog geen antwoord beschikbaar (zie kader). Soms is dat begrijpelijk. „Bijvoorbeeld op de prompt (opdracht) ”Maak een rap over Genesis” komt geen antwoord, omdat we onze chatbot daarop niet trainen. Dan ligt het aan de vraagstelling. Onze Bijbelexperts monitoren voortdurend welke zinvolle vragen er worden gesteld, maar niet beantwoord. We trainen de bot vervolgens om daarop de goede antwoorden te geven. Wat ons betreft, werkt dat heel goed.”

„We kunnen het ons niet permitteren dat de chatbot blasfemische antwoorden geeft” - Jaap Groen, hoofd digitaal NBG

Verantwoordelijk

De EO en het NBG trekken samen op in het Bijbellab, maar kiezen hun eigen benadering, bevestigt Groen. „Elk is verantwoordelijk voor zijn eigen deel.” Het NBG profileert zich met zijn chat vooral door de letterlijke Bijbeltekst te presenteren, de EO door mensen in zijn producten met een populaire stijl meer bij de chat te betrekken. „Wij willen mensen antwoorden bieden over de Bijbel; de EO wil vooral zo veel mogelijk mensen bereiken met de boodschap van de Bijbel.”

De NBG-specialist begrijpt dat verschil in aanpak wel. „We moeten beide wat met AI. Dat wordt echt de volgende revolutie, na de boekdrukkunst en internet. We delen dezelfde missie, maar elk geeft daaraan zijn eigen invulling. We verkennen dat nieuwe terrein heel voorzichtig in het Bijbellab. We blijven dicht bij de Bijbel. En we trekken onze grenzen: chatten met een bot die Jezus simuleert, gaat ons te ver.”

BijbelBabbels

Net als het Bijbelgenootschap experimenteert ook de EO met kunstmatige intelligentie. De omroep wil met een drietal chatprogramma’s mensen betrekken bij de inhoud van de Bijbel.

Een daarvan is ” Flessenpost ”, waarin bezoekers een „eeuwenoude boodschap, precies voor jou!” ontvangen. „Die chat hebben we tijdens de Pinksterconferentie van Opwekking afgelopen juni gepresenteerd. Die werd positief ontvangen”, laat Matthias van Turennout, manager digitale innovatie bij de EO, weten. Op ” Moet je horen! ” kunnen ze de Bijbelverhalen ontdekken. En op AI-talkshow ” BijbelBabbels Live ” kunnen bezoekers „kletsen met de helden uit de Bijbel” (zie kaders).

„De antwoorden van de chatbots worden door AI bedacht. Daar gebruiken we ChatGPT voor. We kunnen niet voorkomen dat hij soms rare antwoorden geeft. Maar daarvoor waarschuwen we de gebruiker vooraf”, vertelt Van Turennout. Maar het is voor hem geen probleem wanneer in de AI-talkshow BijbelBabbels Live een persoon uit de Bijbel fictieve antwoorden geeft op de gestelde vragen.

„Voor mij is onze populaire stijl niet anders dan hoe Paulus aansluiting zocht bij zijn publiek” - Matthias van Turennout, strategisch manager digitale innovatie EO

De populaire stijl van met name BijbelBabbels kan sommige christenen bezwaren. Er ligt immers een link met de Bijbel, het heilige Woord van God. Hoe kijkt u daarnaar?

Turennout: „We zoeken in onze taal aansluiting bij de samenleving in haar breedte. En dat doen we in de vorm van de populaire talkshow. Ik neem de apostel Paulus als voorbeeld, die ook aansluiting zocht bij zijn publiek.”

U zei in NRC: „Het is een van de eerste dingen waar je als EO aan denkt bij AI: wat zou het leuk zijn als je met Jezus kunt praten.” Hoe staat u daarin?

„Ik zou het fantastisch vinden om met Jezus te spreken, maar ik heb niet de illusie dat ik via een chatbot met Hem in gesprek kom. Wel zou ik graag de vraag: What would Jesus do? (Wat zou Jezus doen? BvdD) laten beantwoorden door AI, om vanuit dat perspectief nieuwe verbanden te ontdekken die ik nog niet eerder heb gezien. Maar we zijn hiermee terughoudend, omdat een deel van ons publiek het onderscheid nog niet kan maken tussen wat echt is en wat niet. We zijn daarom liever te laat dan te vroeg.”

Nu dus nog niet. Waar trekken jullie principieel een streep?

„In de toekomst zou het hiervan kunnen komen, alleen als de gebruikers het kunnen herkennen als fictie. Veel Engelstalige partijen bieden Jezus-apps aan. En wij zullen straks voor de keuze staan of we dit soort apps willen overlaten aan commerciële, vaak seculiere partijen, die minder context geven, minder uitleggen en minder getraind zijn in het Woord van God. Of gaan wij dit aanbieden vanuit onze christelijke waarden?”

Maar Jezus is toch ook God? Is het niet blasfemisch om God te simuleren met AI?

„Daarover wil ik helder zijn. AI heeft geen goddelijke eigenschappen. Áls we dit gaan doen, moet het heel duidelijk zijn dat het op geen manier de plaats van Jezus pretendeert in te nemen. Voor nu trekken we de harde grens dat AI niet mag antwoorden namens God, Jezus en de Heilige Geest. Ook niet gevoelsmatig die indruk wekken.”

„AI mag niet antwoorden namens God, Jezus en de Heilige Geest” - Matthias van Turennout, strategisch manager digitale innovatie EO

Waar trekt u een grens tussen het heilige en het profane?

„De grens ligt wat mij betreft daar waar het wereldse de plek in het hart overneemt van het heilige. Waar die grens met chatbots ligt, kan verschuiven naarmate mensen bekender worden met de technologie.”

Bent u gelukkig met deze ontwikkeling?

„Ik zet de technologische ontwikkelingen liever stil. AI zal ons veel mogelijkheden opleveren, maar ook vele nieuwe problemen geven. Met name de kracht van AI waarmee de technologie mensen kan misleiden, afleiden en verleiden, vind ik lastig. Daarin proberen we als EO onze weg te vinden. Juist daarom vinden we dat we in AI vertegenwoordigd moeten zijn. Om ook daardoor verhalen te vertellen over Gods liefde en het volgen van Jezus.”