Nederland is minder tolerant geworden voor de rechten van transgenders. Een meerderheid is erop tegen dat mensen in hun paspoort het geslacht kunnen veranderen.
Dat berichtte dagblad Trouw deze vrijdag na een eerste analyse van het Nationale Kiezersonderzoek Nederland.
Gemiddeld zijn de ondervraagden conservatiever geworden in hun mening over dit onderwerp. Zo is het aantal mensen dat positief is over geslachtsveranderende operaties gedaald ten opzichte van 2021 en zijn er meer mensen die twijfelen over de stelling ”Er is iets mis met mensen die zich niet man of vrouw voelen”, terwijl ze het er eerst mee oneens waren. Ook is een duidelijke meerderheid van de Nederlanders tegen een aanpassing van de transgenderwet die het mensen makkelijker moet maken de geslachtsaanduiding in hun paspoort aan te passen.
Het Nationaal Kiezersonderzoek wordt sinds 1971 rond de parlementsverkiezingen georganiseerd. De onderzoekers stelden in 2021 en 2023 aan dezelfde groep van ruim duizend mensen dezelfde vragen. De resultaten zijn nog niet openbaar, maar één van de hoofdonderzoekers –Niels Spierings, hoogleraar sociologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen– heeft al een eerste blik kunnen werpen op de vier vragen over de lhbti±gemeenschap. Spierings ziet geen sterke verschuiving bij kiezers in hun houding tegenover homoseksualiteit. De toegenomen intolerantie is vooral gericht op trans, queer en intersekse personen.
Zo is het aantal mensen dat positief is over de stelling ”Als iemand goed heeft nagedacht over het veranderen van geslacht, dan is een operatie een goed idee” met ongeveer 10 procent gedaald. In 2021 was ongeveer twee derde van de mensen het eens met de stelling, nu is dat nog maar een kleine meerderheid.
„Opvallend is dat mensen niet per se negatiever zijn over deze minderheidsgroep”, stelt Spierings in Trouw. In 2023 was ongeveer de helft van de ondervraagden positief over non-binariteit, waarbij mensen zich man noch vrouw voelen. In 2021 was dat nog 5 tot 10 procent meer. Er zijn nu meer meensen die twijfelen over dit onderwerp.
De vraag over aanpassing van de transgenderwet is nieuw, omdat er in 2021 nog geen wetsvoorstel lag. Inmiddels wel, maar na de val van het kabinet is het controversieel verklaard, dus de Tweede Kamer heeft er in oude samenstelling geen beslissing meer over genomen. Wat een kleine meerderheid van de Nederlanders betreft, wordt dat besluit negatief. Ze zijn het oneens met de stelling ”Mensen moeten vanaf hun zestiende hun paspoort kunnen wijzigen zonder verklaring van een expert”. Rond een kwart is het ermee eens; de rest twijfelt.
Weerstand
Freya Terpstra van Transgender Netwerk Nederland herkent de trend die het kiezersonderzoek laat zien. „De haatberichten nemen toe.” Afgelopen najaar bleek uit onderzoek van weekblad De Groene Amsterdammer dat het online anti-transgeluid in een jaar tijd met 67 procent steeg.
Ook politicoloog Anne Louise Schotel ziet dat wat zij „transgenderpaniek” noemt, is toegenomen, stelt ze in Trouw. Volgens haar roept de zichtbaarheid van trans personen, ook in de media, weerstand op. Dat gebeurt ook in andere West-Europese landen. „Hoe verder weg iemand van de norm is, dus geen man of geen vrouw, hoe banger mensen worden”, ziet Schotel als oorzaak.
