„Het was nog geen halfuur rijden vanaf ons huis, maar we hebben enorm genoten.” Het enthousiasme spat ervan af als de Limburgse Jan en Ida –getrouwd, zoon van vijftien– vertellen over de gratis vakantie van vorige week. De week weg op Brabantse camping Slot Cranendonk werd volledig betaald door De Vakantiebank. „We hebben onze telefoons weggelegd en veel gekletst met elkaar en met andere campinggasten. We hebben zelfs nieuwe vrienden gemaakt.”

Naast Jan en Ida helpt De Vakantiebank dit jaar zo’n 700 andere gezinnen aan een gratis vakantie. „Mensen kunnen via een boekingssysteem zelf een huisje kiezen. Dichtbij of juist verder weg”, vertelt Pim Loeff, projectleider bij de stichting. Vakantieparken bieden de verblijven tegen gereduceerd tarief aan De Vakantiebank aan. Ook particulieren stellen hun vakantiehuis gratis beschikbaar. De stichting betaalt het verblijf en het vervoer en stelt 10 euro per persoon per dag beschikbaar voor een uitje.

Om het werk onder de aandacht te brengen, voert De Vakantiebank deze zwarte zaterdag actie op de parkeerplaats Bergh-Zuid, net na Arnhem. „We delen zonnekleppen en flyers uit aan automobilisten. Zo geven we een beetje kleur aan zwarte zaterdag”, zegt Loeff. „We gunnen iedereen natuurlijk een hele fijne vakantie, maar we willen ook laten zien dat op reis gaan niet voor iedereen vanzelfsprekend is.”

Zelfvertrouwen

De doelgroep van De Vakantiebank bestaat uit zo’n 380.000 Nederlanders die rond de armoedegrens leven. Een screening van het inkomen moet uitwijzen of iemand tot die groep behoort. „Als je maandelijks een uitkering krijgt van 1200 euro, houd je echt niet veel over”, zegt Loef. Ook steeds meer werkenden hebben tegenwoordig volgens de projectleider moeite om rond te komen. „Het leven is gewoon duur geworden. Het is makkelijk om geld te besparen door niet op vakantie te gaan.”

En dat is jammer, vindt Loeff. Vakantie is geen eerste levensbehoefte, benadrukt hij, maar wel een welkome onderbreking van het dagelijkse bestaan. Wie geen weekje weg kan, mist volgens hem wat essentieels. „Aan de herinneringen die kinderen tijdens een vakantie maken, denken ze vaak jaren later nog. Het is een life-event. Je ontmoet andere mensen, maar komt ook als gezin nader tot elkaar.”

Daarbij komt dat mensen die in armoede leven, veel stress ervaren. „Ze maken zich vaak zorgen. Tijdens een weekje weg kunnen ze daar even van loskomen.” Vakantie staat wat Loeff betreft dan ook voor iets groters. „Veel mensen aan de onderkant van de samenleving voelen zich onzeker. Als ze zo’n vakantie tot een goed einde brengen, is dat voor hen echt een prestatie. Het geeft zelfvertrouwen. Ze zijn uit hun comfortzone gestapt.”

Voor Jan en Ida was de vakantie een unicum. Van de uitkering waar het stel van leeft, blijft na aftrek van de noodzakelijke kosten weinig over. Vakantie zat er dan ook jarenlang niet in, hoogstens een dagje weg. Klagen doen de twee echter niet. „We spraken mensen op de camping die naast de financiële nood ook nog eens psychisch heel veel te lijden hebben. Dan denk ik: wat zeur ik ook over dat dubbeltje dat ik moet omdraaien”, zegt Jan.

De gratis vakantieweek ziet het gezin, verbonden aan de South Life Church in Heerlen, als „een Godswonder”. „We zijn zo blij dat De Vakantiebank dit voor al die arme gezinnen wil doen. De organisatie biedt ons niet alleen een prachtige week weg, maar laat ons ook weer een beetje mens voelen. Door zo’n vakantie hebben we het gevoel dat we weer meetellen in de maatschappij”, zegt Jan.

Veel mensen met een laag inkomen schamen zich voor hun financiële situatie en maken daarom geen gebruik van een voorziening als De Vakantiebank. Dat merken Jan en Ida in hun omgeving. „Dan voelen ze zich een bedelaar. Maar op zo’n vakantiepark weet niemand dat jij daar gratis zit.” Daarbij komt dat „niemand vraagt om een leven rond het sociaal minimum”. „Zo’n situatie overkomt je, door ziekte of andere tegenslag. Waarom zou je je daarvoor schamen?”

De vakantie heeft hen naar eigen zeggen heel erg goed gedaan. „We zitten sowieso niet graag achter de geraniums en staan positief in het leven. Maar financieel gezien is het soms gewoon zwaar. Van die zorgen konden we echt loskomen.” De vrienden die ze maakten op de camping komen binnenkort een keer langs voor een barbecue.

Als het aan directeur Loeff ligt maakt De Vakantiebank de komende jaren nog veel meer families blij met een gratis vakantie. „De honderden gezinnen die we nu jaarlijks helpen, zijn een druppel op de gloeiende plaat.” Aan ambitie zal het niet liggen. „Over drie jaar willen we het aantal gratis vakanties verdrievoudigd hebben.”

De namen in dit stuk zijn vanwege privacyredenen gefingeerd. De echte namen zijn bij de redactie bekend.