Karl Barth (1886-1968)

Karl Barth wordt in 1886 geboren in een predikantengezin in Bazel. Hij gaat zelf ook theologie studeren. In 1917 trouwt hij met Nelly Hoffmann, met wie hij vijf kinderen krijgt. In zijn huwelijk krijgt hij een relatie met Charlotte von Kirschbaum. Nelly wil niet scheiden. Er ontstaat een complexe driehoeksrelatie.

Theologie

Barth keert zich tegen het idee dat het goddelijke in de mens en in de wereld vertegenwoordigd en onder bereik is. Die gedachte had in de 19e eeuw onder invloed van Friedrich Schleiermacher post gevat. Barth vergelijkt Gods verschijnen echter met de inslag van een meteoriet, “senkrecht von oben”, loodrecht van boven. God komt op de mens af, en niet de mens op God, stelt Barth.
Na zijn studie wordt Barth eerst predikant in het Zwitserse Safenwil. In 1919 schrijft hij zijn verklaring van de Romeinenbrief. Dat levert hem het professoraat aan de universiteit van Göttingen op. In Duitsland is Barths positie omstreden. De Zwitserse theoloog verwijt de Duitsers dat zij God en nationaal belang vermengen.

Positie in de Tweede Wereldoorlog

In de vroege jaren 30 kiest Barth partij tegen de nazi-ideologie. In 1934 schrijft hij mee aan de Barmer Thesen, het fundament van de Bekennende Kirche. Daarmee keert de Bekennende Kirche zich tegen de Deutsche Christen, een beweging die het nationaalsocialisme en het christendom op één lijn probeert te krijgen. Barth legt in 1935 zijn werk aan Duitse universiteiten gedwongen neer. Hij verhuist terug naar Zwitserland. Daarvandaan steunt hij het theologisch verzet tegen het naziregime. Na de oorlog zet hij zich in voor de wederopbouw van Duitsland.
Op latere leeftijd steunt Barth de oecumene tussen rooms-katholieken en protestanten. Hij juicht het Tweede Vaticaans Concilie toe. Barth sterft in 1968.

Kritiek

Kritiek vanuit orthodox-gereformeerde hoek op Karl Barth is vooral gericht op zijn versmalling van de relatie tussen God en mens in de persoon van een verzoenende Christus. Orthodox-gereformeerden missen in Barths werk de noties van zonde, de daarop verdiende straf en de noodzaak van het werk van de Heilige Geest. Ze vinden Barths theologie te veel gericht op maatschappelijke en politieke problemen.