Bijbelse theologie beweegt zich tussen exegese en dogmatiek. Daarom is een juist zicht op het verstaan van de Bijbelse boodschap van groot belang. Zicht op de Bijbel werkt door in de wijze waarop theologie wordt bedreven. De Bijbel moet in de theologie aan het woord zijn. Daarom wil dr. De Vries helpen bij het bestuderen van de Bijbel, om daardoor te komen tot Bijbelse theologie. Of hij daarin geslaagd is, zal door de lezers verschillend worden beoordeeld, denk ik.

Het is een heel ander boek dan we van broeder De Vries gewoon zijn. Het lijkt wat op het boek ”The History of Redemption” van Jonathan Edwards. Al de Bijbelboeken passeren de revue met hun speciale boodschap.

Aangetoond wordt dat de kern van het Oude Testament de boodschap is van verzoening. De betekenis van de verschillende offers, de Grote Verzoendag en Jesaja 53 komen aan de orde. Het gaat, volgens de schrijver, in dit hoofdstuk over de aflossing van de schuldverplichting ten opzichte van God. Dit plaatst dit hoofdstuk in een bepaald perspectief. Israëls schuld ten opzichte van de Heere ontstaat vanuit het niet vervullen van de verplichting die dit door God verloste volk aan God heeft. De naam Knecht des Heeren komt daarbij aan de orde.

Hoofdstuk 2 behandelt de boodschap van de profeten. De bekering, de rechtvaardiging voor God en de dag des Heeren waren daarvan de hoofdinhoud. Er worden daarbij veel woordbetekenissen uitgelegd. Gods berouw bijvoorbeeld. Het viel mij op dat hierbij aan het mensvormig spreken van God geen aandacht wordt besteed.

Hoofdinhoud

Al de profeten, hun tijd, hun persoon, de inhoud en betekenis van hun profetie komen aan de orde. Er wordt veel aandacht gegeven aan hun taalgebruik en de betekenis daarvan. Steeds komt de hoofdinhoud van hun boodschap aan de orde. Zo is het visioen van de nieuwe tempel het hoogtepunt van Ezechiëls arbeid. Daniël leert ons dat wie op God vertrouwt niet wordt beschaamd. Haggaï, Zacharia en Maleachi roepen op tot bekering. Zij spreken over bekering als een bevel en plicht van de mens en als een genadegave van God. De hoop is: God zal bekering aan Israël en de volkeren geven.

Hoofdstuk 3 behandelt het optreden van Johannes de Doper en van Jezus. Zeer terecht wordt gezegd dat het kenmerkende van het optreden van Jezus de radicaliteit van de openbaring van Gods genade is. Jezus’ boodschap sluit aan bij het Oude Testament. Het verschil tussen Johannes de Dopers gedachte over het eindoordeel en Jezus’ spreken daarover komt aan de orde. De apostelen sluiten ook aan bij het Oude Testament in de verkondiging van de bekering tot God en de vergeving van zonden door het geloof in Jezus, de Christus, de Messias. De nieuwtestamentische kerk ziet uit naar de wederkomst. Wat het eindoordeel en de eeuwige rampzaligheid inhouden, wordt besproken.

Lessen

Het boek wordt afgesloten met lessen voor ons. De zonde heeft Gods heil onmisbaar gemaakt. Daarom heeft ieder mens dit heil persoonlijk nodig. Tot zo ver de inhoud van het boek.

Ik ben onder indruk van de kennis, de uitgebreidheid en het specialisme van dit boek. Het is een werk op hoog niveau. Het biedt enorm veel informatie en getuigt van de grote belezenheid van de auteur.

Maar dat is tegelijk de zwakte van dit boek. Het geeft soms te veel informatie. Het is natuurlijk mooi dat Hebreeuwse en Griekse woorden worden verklaard, historische omstandigheden van het ontstaan van Bijbelboeken worden belicht, diepgravend op andere meningen wordt ingegaan en veel onbekende auteurs aan het woord komen; maar dit alles maakt het boek moeilijk toegankelijk. Bij het lezen van dit boek zag ik meer de docent De Vries dan de prediker De Vries. Ik vermoed dat veel van de stof te maken heeft met de lessen die hij aan de theologische opleiding van de Hersteld Hervormde Kerk heeft gegeven.

Daarom van harte aanbevolen, maar verwacht dat het inspanning vereist.

Zicht op de Bijbelse boodschap. Bijdragen over de boodschap van het Oude en Nieuwe Testament, dr. P. de Vries; uitg. Brevier; 280 blz.; € 24,99