Als de internationale gemeenschap de regering in Port Moresby laat voortploeteren, dreigt het land volgens de onderzoekers „van een klif te storten, in een totaal falen.” Papoea-Nieuw-Guinea (PNG) zou uiteen kunnen vallen in een handvol hulpeloze ministaatjes, waar criminelen regeren en die de stabiliteit van de hele regio bedreigen, aldus het Australische Strategisch Beleidsinstituut (ASPI).

Deze bedreigende ontwikkelingen zijn volgens de auteurs nu al aan de gang. Door het zwakke optreden van de autoriteiten en de onmacht van de politie hebben internationale bendes uit Zuidoost-Azië zich de afgelopen jaren vrijuit kunnen vestigen in PNG. Naar schatting is één op de zeven arbeiders in Port Moresby een professionele crimineel.

Het rapport verschijnt op het moment dat de Australische minister van Buitenlandse Zaken, Alexander Downer, voor een tweedaags bezoek naar PNG gaat. Beide landen zouden moeten besluiten dat Australië de controle krijgt over de douane en immigratie van zijn voormalige kolonie, adviseert het rapport. Ook zou de Australische regering hulp verder moeten opvoeren.

Papoea-Nieuw-Guinea heeft een met oerwouden en bergen bedekt binnenland, waar 800 bevolkingsgroepen leven. Het is rijk aan natuurlijke hulpstoffen, zoals mineralen en hout, maar de economische situatie is miserabel. Het overgrote deel van de 5,6 miljoen inwoners leeft in diepe armoede. Australië heeft de afgelopen jaren al miljarden hulp gegeven aan Port Moresby, maar dat heeft het land niet uit de neerwaartse spiraal kunnen halen.

Het in Port Moresby gepubliceerde dagblad Post-Courier meldde dinsdag met grote letters op de voorpagina dat de armoede er in acht jaar tijd met een kwart is gestegen. Veertig procent van de bevolking moet rondkomen van minder dan 1 dollar (75 eurocent) per dag. Slechts de helft van de kinderen gaat naar school.

Bovendien verspreiden het HIV-virus en de ziekte aids zich in snel tempo onder de bevolking van PNG. Volgens het dinsdag verschenen rapport dreigt in het land een aids-explosie die zich laat vergelijken met de zwaarst getroffen gebieden van Afrika.