„Gunning was een gunnend theoloog”
De stapel nieuwe dagboeken is torenhoog. Een van die vele is ”Op weg naar Sion”, van ds. Johannes Hermanus Gunning. „Echt een klassieker.”
Ds. J. Belder en zijn echtgenote zijn verantwoordelijk voor de verschijning van ”Op weg naar Sion”. Het predikantsechtpaar uit Harskamp leest al vanaf de trouwdag na de avondmaaltijd in een dagboek. „We zijn begonnen met het dagboek van ds. E. van Meer, later lazen we onder anderen Calvijn, Luther, Spurgeon, J. J. Knap, Philpot en Jac. van Dijk. Gunning kenden we van zijn boek ”Blikken in Bunyans Christenreis”. Vorig jaar kochten wij voor een euro een oud exemplaar van ”Op weg naar Sion”. We hebben er een jaar met veel smaak in gelezen. We wilden dat graag met anderen delen.”
Het dagboek van Gunning (1858-1940) mag dan meer dan honderd jaar oud zijn, het is actueel van inhoud, zegt ds. Belder. „Gunning komt heel dicht bij je hart. Hij schrijft warm, praktisch en pastoraal. Misschien is dit dagboek exegetisch minder sterk, maar daar lees je geen dagboek voor.”
Wie was ds. J. H. Gunning? Waar plaatsen we hem?
„Gunning zou zelf zeggen: „Tot een partij heb ik nooit behoord en ik ken maar twee richtingen: die van God af en die naar God heen.” Hij paste niet in een hokje, want hij wilde zo veel mogelijk mensen met zijn boodschap bereiken. Misschien kunnen we hem plaatsen tussen de ethischen en de gereformeerden, maar eigenlijk overstijgt hij alle modaliteiten. Hij was Schriftgetrouw en trouw aan de belijdenis, maar was niet aangesloten bij de confessionele richting. Gunning zocht altijd de verbinding, interkerkelijk en intermenselijk. Hij was geen scherpslijper. In een van de meditaties schrijft hij: „Ik schrijf deze regels voor bekommerden, niet voor ketterjagers. Voor bedroefde harten, niet voor theologiserende hoofden. Voor mensen die, evenals ikzelf, weleens met een angstig hart een dode zagen uitdragen naar zijn laatste rustplaats.” Gunning was gewoon een aardige, vriendelijke man, iemand die leefde in kinderlijk vertrouwen op de Heere zijn God. Hij zou nooit het verbond en de verkiezing tegen elkaar uitspelen. Het Vaderhart van God was voor hem groot en breed. Hij wilde goed van deze God spreken en Christus was voor hem het allesbeheersende middelpunt.”
Gunning was gunnend. Hij spreekt zijn lezers vaak aan met broeders en zusters. Hoe zag hij zijn gemeente?
„In zijn gemeente zaten twee soorten mensen, schapen en bokken in één hok. Hij preekte de twee wegen, want op de weg buiten Christus is de mens verloren. Hij gunde iedereen de zaligheid, maar hij sprak wel separerend.”
U heeft het taalkleed van ”Op weg naar Sion” drastisch herzien.
„Dat was nodig. Het was zelfs een megawerk. Gelukkig sprong mijn vrouw bij en samen klaarden we de klus. Deze meditaties zijn van Gunning en moeten van Gunning blijven. Het mag geen Belder worden. Dit is zijn geestelijk erfgoed en dat mag je niet naar je eigen hand zetten. We hebben zinnen korter gemaakt, archaïsche constructies omgezet in meer hedendaags Nederlands en de vindplaatsen van Bijbelteksten toegevoegd. Ook stonden er in de oorspronkelijke versie meditaties in die gedateerd waren, zoals bij de verjaardag van prins Hendrik of bij de herdenking van de slag bij Waterloo. Die staan er nu niet meer in. Zo hebben we dit dagboek bij de tijd gebracht.”
Bij het herzien van de teksten zal ook iets van het bloemrijke taalgebruik verloren zijn gegaan, denkt het echtpaar Belder. „Je schenkt water over van de ene in de andere pan, en dan gaan er altijd wel een paar druppels verloren.”
Boekgegevens
Op weg naar Sion, ds. J. H. Gunning; uitg. Groen; 380 blz.; € 24,99