China heeft deze zomer een raket met een hypersonisch glide vehicle (een zweeftoestel) in een lage baan om de aarde gebracht, meldde de Britse zakenkrant de Financial Times afgelopen weekend op basis van vijf verschillende ingewijden bij de inlichtingendiensten.

Na lancering in de ruimte wijzigt een kleine retroraket (via een ”deorbit burn”) boven het doelwit op aarde het zweeftoestel van koers om een onverwachte –nucleaire– aanval uit te voeren.

Helemaal vlekkeloos is de Chinese hypersonische rakettestvlucht naar verluidt niet verlopen. Het zweeftoestel van de zogenaamde FOBS-raket zou op 12 kilometer van z’n doel zijn ingeslagen. Niet direct om over naar huis te schrijven.

Rillingen

Amerikaanse militair analisten krijgen rillingen bij deze technologie, die bekend staat als FOBS, voluit Fractional Orbital Bombardment System. Niet alleen China, ook Rusland sleutelt aan deze techniek. De grote vrees is dat Noord-Korea eveneens in het geheim werkt aan het bombarderen vanuit de ruimte.

Dreiging van ‘gewone’ raketten bestaat al vele tientallen jaren. Intercontinentale ballistische raketten (ICBM) zijn in staat via een hoge baan van pakweg 1200 kilometer in de ruimte de afstand van A naar B af te leggen en hun doelwit te belagen. Ook mét kernkoppen.

Het bijzondere aan een FOBS-raket is dat deze op een hoogte van zo’n 150 kilometer, na eventueel meerdere banen rond de aarde te hebben afgelegd, onverwacht z’n doel kan bestoken. Op zo’n relatief lage hoogte is de raket lastiger te detecteren voor radarsystemen.

China kan bijvoorbeeld met een nucleaire raketaanval in een uur en acht minuten Washington DC bereiken. Via een ongebruikelijke route over de Zuidpool, waarmee Peking de VS vanuit het zuiden in de rug kan aanvallen.

Een nachtmerrie voor het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van Defensie. Washington werkt al jaren aan de opbouw van Ballistic Missile Defense (BMD), een geavanceerd raketschild tegen intercontinentale raketten uit Rusland, Iran en Noord-Korea.

De Amerikaanse BMD richt zich daarbij op raketaanvallen vanuit het westen (Noord-Korea) en het noorden (Iran en Rusland). Het raketschild dekt dreigingen vanuit het zuiden van de VS echter niet af.

De Chinezen weten dat dáár de achilleshiel van de Amerikaanse raketafweer zit. Daarom is de Chinese leider Xi erop gebrand FOBS op de mat te brengen. Het kan immers nooit kwaad Washington een beetje onder druk te zetten met de mogelijkheid een gerichte atoomaanval uit te voeren.

Alarmbellen

De Chinese FOBS-rakettest van augustus –of eind juli, zoals sommige deskundigen aannemen– laat daarom in Washington alle alarmbellen rinkelen. „Amerikanen maken zich terecht bezorgd. De Chineze FOBS-rakettest ondergraaft het voordeel van hun raketschild”, licht dr. Marco Langbroek, onderzoeker aan de Universiteit Leiden, toe. „Deze ontwikkeling drukt de Amerikanen met hun neus op het feit dat ze hierdoor kwetsbaarder worden.”

Bij de VS spelen angst voor verrassingsaanvallen daarbij een grote rol door trauma’s uit het verleden, legt de raketdeskundige uit Leiden uit. „Bijvoorbeeld de Japanse aanval op Pearl Harbor in 1941 en de aanslagen van 11 september 2001 op de Twin Towers, ook al zal zo’n FOBS-aanval niet als een verrassingaanval komen, omdat early warningsatellieten de lancering vanuit de ruimte zien.”

Om Chinese raketaanvallen op de VS via de ruimte en over de Zuidpool te traceren en te onderscheppen, zouden de Amerikanen met spoed hun antiraketschild naar het zuiden moeten uitbreiden.

Ontkenning

China ontkent bij hoog en bij laag een FOBS-raketproef te hebben uitgevoerd. „Dit was een routinetest van een ruimtevoertuig om de technologie van de herbruikbaarheid van ruimtevaartuigen te verifiëren”, zegt regeringswoordvoerder Zhao Lijian. Bovendien zou de proef niet in augustus, maar in juli hebben plaatsgevonden.

„Lastig te controleren”, zegt onderzoeker Langbroek over de Chinese ontkenning. „In juli zeiden de Chinezen nog dat het ging om een ”suborbital” testvlucht, waarbij het ruimtevliegtuigje een klein stukje baan om de aarde aflegt. Nu zeggen ze dat het toch ”orbital”, een hele baan om de aarde, is. Dat wringt.”

Het is daarom „heel goed mogelijk” dat de Chinezen proberen het Westen zand in de ogen te strooien. FOBS of het bewuste ruimtevliegtuigje maken namelijk gebruik van dezelfde techniek. Het enige verschil tussen de civiele en militaire toepassing is dat een terugkerend ruimtevliegtuigje is uitgerust met een landingsgestel en een zweeftoestel van een FOBS-raket niet.

„De berichten uit China zijn vaag, het verschil is diffuus. We moeten de Chinezen maar op hun woord geloven dat het om een civiele proefvlucht gaat.” Hetzelfde geldt overigens ook voor de berichten uit de inlichtingendiensten, benadrukt Langbroek.

Niet nieuw

Helemaal nieuw is FOBS overigens niet. „Het is een oude techniek die uit de mottenballen is gehaald”, legt de onderzoeker uit. De Sovjet-Unie beschikte in de jaren 70 over deze techniek om Early Warning-radarsystemen van het Westen rond de Noordpool te omzeilen. Moskou trok de stekker uit het project na de introductie van een nieuwe generatie Amerikaanse radar.

De ontwikkeling staat niet stil. Om de dreiging vanuit de ruimte te tackelen, hebben de Amerikanen infrarood Early Warningssystemen (SBIRS) gebouwd. Daarmee kunnen de VS lanceringen van satellieten, maar ook de koerswijzigingen van raketten in een baan om de aarde direct detecteren.

De Chinese president Xi Jinping en zijn Russische collega Vladimir Poetin werken desondanks aan hun FOBS-systemen. „Reden is de opbouw van het antiraketschild door de Amerikanen. China en Rusland willen een middel hebben waarmee ze duidelijk kunnen maken dat de VS ook mét zo’n antiraketsysteem kwetsbaar blijven”, legt onderzoeker Langbroek uit. „China en Rusland buiten de zwakke plekken in het Amerikaanse defensiesysteem tegen nucleaire aanvallen uit.”

Wraak

De vrees bestaat dat ook Noord-Korea werkt aan FOBS. Sommige Noord-Koreaanse satellietlanceringen verlopen al via een traject over de Zuidpool.

De Noord-Koraanse leider Kim Jong Un zou een bombardement vanuit de ruimte kunnen gebruiken als een laatste daad van wraak; bij een poging hem met een gerichte militaire actie ten val te brengen.

Het is verboden nucleaire wapens in de ruimte te brengen. De VS, China en Rusland hebben hiervoor de Outer Space Treaty (OST) ondertekend. De inzet van een FOBS-raket mét kernkop is in strijd met dit verdrag, omdat de hypersonische raket –kortstondig– een nucleair wapen in een baan om de aarde brengt. „Een niet-nucleaire kop mag wel, een kernkop niet”, legt Langbroek uit.

Daarmee ontstaat de merkwaardige situatie dat de VS, Rusland, China en Noord-Korea volop kunnen werken aan de ontwikkeling van de techniek zonder kernkop en –in geval van oorlog– eenvoudig de gewone lading kunnen vervangen door een kernkop.

De Sowjet-Unie betoogde in de jaren 70 het OST-verdrag niet te schenden, omdat FOBS de kernkop niet in een hele baan om de aarde bracht. „Zeer aanvechtbaar”, reageert onderzoeker Langbroek. „Natuurkundig gezien komt FOBS wel degelijk in een baan om de aarde.”

Wapenwedloop

De Chinese FOBS-testvlucht leidt tot een nieuwe wapenwedloop en meer wapengekletter rond de Stille Oceaan, verwacht de raketspecialist. „China werkt in hoog tempo aan een vergroting van zijn invloedssfeer door uitbreiding van zijn strijdkrachten. Peking pikt daarbij steeds meer eilandjes in de Zuid-Chinese zee in.”

De VS werken op hetzelfde moment met Zuid-Korea aan een raketverdedigingssysteem in de regio. De Chinese angst is dat de VS ook Taiwan hierbij betrekken. Daarbij krijgt raketschild steeds meer vorm om raketaanvallen vanuit Noord-Korea af te slaan. „De VS kunnen echter de dreiging uit China niet negeren.”