Miljoenen camera’s, toegangspoortjes die data verzamelen, verplichte gezichtsscans en een overheid die meekijkt op je telefoon. Ontsnappen aan de tentakels van de Chinese overheid lijkt haast onmogelijk.

Peking weet veel van haar burgers. Van de apps die een Chinees op zijn mobiele telefoon heeft tot welke boeken hij bestelt op het internet. Anoniem over straat gaan, is haast onmogelijk. Camera’s met gezichtsherkenning leggen elke beweging vast en schatten de leeftijd, etniciteit en het geslacht van elke persoon.

Ook kijkt de overheid mee bij alle vormen van digitale communicatie. „Privacy bestaat simpelweg niet meer. Sociale media, telefoongesprekken en berichten op mobiele telefoons staan onder toezicht”, stelt een voormalig medewerker van een Chinees telecombedrijf tegen Bitter Winter, een organisatie die de religieuze vrijheid in het land volgt. „Iedereen wordt gemonitord.”

Al deze gegevens belanden in een grote nationale databank. Vervolgens voert een computer, het Integrated Joint Operations Platform (IJOP), een risicoanalyse uit. Wanneer het systeem een individu als potentieel gevaarlijk bestempelt, pakt de politie de persoon op.

Kampen

In de westelijke regio Xinjiang gebruiken de autoriteiten bewakingscamera’s met gezichtsherkenning om specifiek de Oeigoerse bevolking te volgen op basis van hun uiterlijk. Dat meldde de New York Times eerder dit jaar. Het is voornamelijk in de regio Xinjiang de regio Xinjiang dat alleen al vanwege het dragen van een baard of traditionele kleding men in een kamp kan belanden.

Meer dan een miljoen Oeigoeren zitten vast in deze ‘heropvoedingskampen’, vaak zonder enige vorm van proces. Satellietbeelden tonen aan dat honderden van deze kampen in de afgelopen jaren uit de grond zijn gestampt.

Geheime gelekte documenten die vorige week naar buiten kwamen, en beelden van de BBC bevestigen het bestaan van de massale detentie en hersenspoeling die plaatsvindt onder Oeigoeren, een islamitische minderheid.

Een ex-gevangene verklaarde tegenover de BBC dat de kampbewaarders haar voorhielden dat religie een slechte invloed op hen had. „Ze zeiden: „We zullen je hersenspoelen. Er is een probleem met jullie denkbeelden.” Ons werd verteld dat religie slecht voor ons was. Ze vernietigen daar mijn religie en cultuur.”

Een andere getuige verklaart tegen de BBC dat het ultieme doel van de overheid is om minderheden Chinees te maken. „Het gaat helemaal niet om opvoeding, ze maken minderheden compleet kapot.”

De Chinese autoriteiten rechtvaardigen de massale tracking en opsluiting door te stellen dat het systeem een probaat middel is om terrorisme te bestrijden.

Vrijwillig

De BBC bezocht een van deze heropvoedingskampen. Door middel van een georganiseerde tour probeert China de wereld er van te overtuigen dat de kampen geen gevangenissen, maar slechts ‘scholen’ zijn. ‘Studenten’ vertellen dat zij vrijwillig naar deze scholen gaan om zich te ontdoen van extremistisch en terroristisch gedachtegoed.

Prikkeldraad, wachttorens en ommuurde gebouwen doen echter anders vermoeden. Getuigen verklaren tegen de BBC dat bewakers gebruik maken van stroomstootwapens om ongewenst gedrag de kop in te drukken.

China heeft zich als doel gesteld om in 2020 elke burger in een nationale database te hebben staan. Om dat te bereiken, worden naar schatting nog zo’n 400 miljoen extra camera’s opgehangen. Ontkomen aan de Chinese tentakels lijkt niet meer mogelijk.

„Kleine aantallen christenen in kampen”

De ‘heropvoedingskampen’ in de regio Xinjiang zijn voornamelijk bevolkt door islamitische Oeigoeren. Er bevinden zich echter ook kleine aantallen christelijke Oeigoeren en zelfs leden van de Han-Chinese meerderheid in de kampen, aldus het dagblad The Globe and Mail. Dat is een indicatie dat het Chinese regime de indoctrinatiestrategie breder inzet dan alleen voor moslims.

Open Doors meldde vorig jaar dat meer dan honderd christenen, soms voor korte tijd, naar de heropvoedingskampen zijn gestuurd. De meesten van hen zijn Oeigoeren en hebben een islamitisch verleden. Het aantal Oeigoerse christenen schat de organisatie op een paar duizend.

Toch zijn ook veel christenen het slachtoffer van de Chinese surveillancestaat. In oktober onderzocht de Chinese politie een dominee omdat hij online een christelijk boek had gekocht. „De politie heeft hem opgespoord door zijn online activiteiten te onderzoeken. Een dergelijk toezicht op de aankopen van burgers op internet is wijdverbreid in China”, aldus een Chinese overheidsbron tegenover de organisatie Bitter Winter, een organisatie die de godsdienstvrijheid in het land volgt.

Ook zijn bij de overheid geregistreerde kerken verplicht om de identiteitskaarten van kerkleden te scannen als ze naar de diensten komen.