Huisgodsdienst in het gezin van Abraham

Het boek, dat twaalf Bijbelstudies bevat over geloof en gezinsleven, kwam op een bijzondere manier tot stand, zegt De Vries. De kerkenraad van de hervormde gemeente in Papendrecht, waar hij tot januari 2018 ouderling was, zocht naar materiaal over huisgodsdienst om in de Bijbelstudiegroepen te behandelen. „Dat bleek niet te bestaan. Dat verbaasde mij, want geloofsopvoeding is een belangrijk thema.”

De Vries, hoogleraar christelijke filosofie aan de Technische Universiteit Delft, besloot zelf Bijbelstudies te schrijven. „Het kostte mij een vakantie, maar die was goed besteed.” In het seizoen 2016/2017 gingen de groepen in zijn gemeente ermee aan de slag. De reacties waren positief. „Veel christenen ervaren het als een uitdaging om het Woord dat ze elke zondag horen thuis te laten klinken. Wat is het dan mooi om samen op zoek te gaan naar hoe mensen uit de Bijbel dit deden.”

Op advies van anderen besloot De Vries zijn Bijbelstudies naar een uitgever te sturen. Die zag wel wat in het manuscript. Sinds vorige maand ligt ”Thuis geloven” in de boekhandel.

We kennen u vooral als iemand die over geloof en wetenschap publiceert.

„Het is niet de eerste keer dat ik een theologisch boek schrijf. Hiervoor verscheen een bundel met 32 meditaties over het heilig avondmaal van mijn hand. Ook schreef ik twee deeltjes in de Artiosreeks van de Gereformeerde Bond. Als ouderling had ik de taak om geestelijk leiding te geven aan de gemeente. Ik heb zelf veel aan het bestuderen van de Bijbel en zocht naar manieren om de opgedane kennis en ervaring door te geven.”

Vanwaar de keuze voor het thema huisgodsdienst?

„Als kerkenraad constateerden wij dat er in de gezinnen minder uit de Bijbel wordt gelezen en daarover wordt gesproken. De Bijbelkennis van catechisanten neemt af. De betrokkenheid van gezinnen bij het kerkelijk leven daalt. Ouders slaan weleens een kerkdienst over. Vanuit bezorgdheid over die ontwikkeling besloot de kerkenraad om in 2016 huisgodsdienst als jaarthema te kiezen. Onze predikant hield verschillende preken over dat onderwerp. De Bijbelstudiegroepen dachten erover na en we organiseerden een gemeenteavond over geloofsopvoeding. Als het Woord elke dag in een gezin klinkt, leggen ouders daarmee een basis voor het geestelijk leven van hun kind. Als het geloof thuis ontbreekt, kunnen de school en de kerk dat niet repareren.”

Hoe ging u te werk bij het schrijven van dit boek?

„Ik heb onderzocht hoe het geloof bij een aantal figuren uit de Bijbel thuis beleden en uitgedragen werd. Ik was op zoek naar verschillende situaties om recht te doen aan de verscheidenheid in de gemeente. Zo kwam ik op namen als Noach, Abraham en Izak. In Genesis 26:25 staat dat Izak voor het eerst een altaar bouwt en de Naam van de Heere openlijk aanroept, vervolgens zijn tent opslaat en een put graaft. Kerk, gezin en werk worden in één adem genoemd. Geloven thuis, in de kerk en op het werk zijn één geheel en niet drie los van elkaar staande delen in Izaks bestaan.

In het hoofdstuk over Hosea komt naar voren dat thuis geloven niet altijd gemakkelijk is. Kinderen of je levenspartner gaan soms een andere weg dan de weg met de Heere. Thuis geloven wordt dan een eenzame zaak. Toch spreekt er een geweldige hoop uit de geschiedenis van Hosea. God is machtig om te doen wat wij voor onmogelijk houden.

Aquila en Priscilla, een kinderloos echtpaar, stelden hun huis open voor de gelovigen en waren tot zegen voor de gemeente. Veel mensen denken dat huisgodsdienst alleen een taak voor gezinnen is. In de Bijbel komen echter veel verschillende personen aan het woord over hun leven met God. Die verscheidenheid verraste mij.”

Welke persoon sprong er voor u uit?

„De persoon van Timotheüs sprak mij aan, vooral in de tijd toen ik nog ouderling was. Bij hem zie je dat je ambt en geloven thuis bij elkaar horen, anders gaat het mis. Verder trof de trouw van de Heere me in de geschiedenis van Noach. Er staat dat de regenboog na de zondvloed er niet in de eerste plaats is voor ons, maar voor de Heere Zelf. God Zelf laat Zich door de regenboog herinneren aan Zijn belofte. Geloven thuis hangt niet af van onze trouw, maar van Gods trouw.”

Wie heeft u met dit boekje op het oog?

„Bijbelstudiegroepen, individuele gemeenteleden, echtparen met en zonder kinderen. Alleenstaanden zal het hoofdstuk over Anna aanspreken. Anna had van de tempel haar thuis gemaakt. Mogelijk had ze een woning buiten de tempel en ging ze ’s morgens naar de tempel om pas ’s avonds weer terug te keren. Hoe dan ook, haar hele daginvulling bestaat uit vasten en bidden. Alleen gaan is een bijzondere roeping die voor de gemeente van onschatbare waarde is. Thuis geloven kan namelijk in die situatie een volledige gerichtheid op het gebed betekenen. Het zou mooi zijn om daar in een Bijbelstudiegroep met elkaar over door te praten. Om elkaar te troosten en te bemoedigen.”

Waar liep u zelf tegenaan bij het houden van huisgodsdienst met uw kinderen?

„Toen onze kinderen jong waren, was er nog niet veel materiaal op het gebied van de geloofsopvoeding. Ik probeerde aan te sluiten bij de dagelijkse gang van zaken in het gezin en vroeg vaak op zondag na de dienst: Wat vond je het mooiste aan de preek? Uit zo’n vraag kunnen hele fijne gesprekken voortkomen. Veder deden wij regelmatig in de vakanties een Bijbelstudie met de kinderen. We gebruikten dan een bestaand Bijbelstudieboekje.”

Hoe te voorkomen dat mensen dit boekje na het lezen ervan in de boekenkast zetten en er verder niets mee doen?

„Dat risico is er zeker. In mijn slothoofdstuk heb ik daarom een aantal verwijzingen opgenomen naar websites, boeken en andere uitgaven waarmee ouders concreet aan de slag kunnen. Veel ouders weten niet dat er zo veel waardevol materiaal is over huisgodsdienst en geloofsopvoeding. Bij sommige ouders zal er ook een zekere schroom meespelen om over het geloof te praten. Al geloof ik dat dit bij de jongere generatie minder voorkomt dan bij de oudere.”

Wat wilt u de lezers meegeven met dit boekje?

„Dat het ontzettend belangrijk is om het geloof in het gezin gestalte te geven. Alleen, samen en met je kinderen. Om elkaar te versterken, te vermanen en niet te verslappen. Veel tijd gaat tegenwoordig op aan oppervlakkige communicatie via sociale media. Het is gevaarlijk als daardoor ons geloofsleven in de knel komt. We moeten tijd reserveren om bezig te zijn in de dingen van Gods Koninkrijk. Ik hoop dat mensen zich dat na het lezen van dit boekje realiseren.”

Thuis geloven. Bijbelstudies over geloof en gezinsleven, dr. Marc J. de Vries; uitg. Groen, 155 blz.; € 12,95

Huisgodsdienst in het gezin van Abraham

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?