Ds. K. J. Bijleveld, preses van de VGKN

Wie is ds. Bijleveld?

„Ik ben geboren op 15 juni 1963 in Middelburg en ben in Harlingen opgegroeid. Theologie studeerde ik aan de Theologische Universiteit van de Christelijke Gereformeerde Kerken in Apeldoorn, vooral vanwege de prominente plaats van de talen en bijbelse vakken bij deze opleiding, en daarna aan de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken in Kampen. In 1993 heb ik intrede gedaan in de gereformeerde kerken van Munnekezijl en Kommerzijl. Sinds 1998 dien ik de gemeente van Garderen. Deze gemeente groeide in de achterliggende zes jaren van 325 naar ongeveer 425 leden. Ik ben onder meer lid van het Confessioneel Gereformeerd Beraad (CGB). Samen met drie andere dienstdoende predikanten ben ik lid van de Voortgezette Gereformeerde Kerken en sinds 8 mei ben ik preses van de synode. Ons kerkverband telt zeven gemeenten.”

Hoe kijkt u aan tegen de gebeurtenissen van de achterliggende maanden en wat hebben de ontwikkelingen persoonlijk met u gedaan?

„Die waren zowel spannend als inspannend. Je hoopt tot op het laatste moment dat de vereniging zo wordt vormgegeven dat je niet die keuze hoeft te doen die je nu gedaan hebt. De gemeente heeft die spanning ook aan mij gezien. Ik ben een dominee die vrolijk en optimistisch door het leven gaat, maar nu heb ik toch duidelijk mijn zorgen gehad. Wij hebben ons met hand en tand verzet tegen het feit dat de Protestantse Kerk een gewettigde pluraliteit kent en een kerkordelijke structuur die de zelfstandigheid van de plaatselijke gemeente in het gedrang doet komen. De middelen die we nu gebruikt zien worden tegen de bezwaarden in de hervormde gemeenten -je mag wel uitstappen, maar de spullen gaan niet mee, om zo maar te zeggen- kunnen op termijn ook gebruikt worden tegen de gereformeerde kerken in de PKN. Dat is het wat we nu juist niet willen. Er is zorg over gereformeerde kerken waar intern grote verdeeldheid is ontstaan. Mensen zijn teleurgesteld in hun kerkenraad. Manmoedig sprak men tot 12 december 2003 over dingen die niet deugden in de kerkorde voor de PKN. Als de synode dit zou aanvaarden dan moest ze weten dat dit tot grote breuken zou leiden. Veel gemeenten en individuele leden konden dan niet meegaan. Op de hoorzitting van de laatste appèlzaak zijn er door appellanten -predikanten en andere kerkenraadsleden- richting de synode harde dingen gezegd. Na 12 december zakte hun verzet als een plumpudding in elkaar. Men nam niet de consequenties van wat men voor 12 december uitsprak. Dat werd en wordt door gemeenteleden niet begrepen en men ervaart dat als ongeloofwaardig.”

Hoe hebt u uw verkiezing tot preses van de synode ervaren?

„Niet als bijzonder. Er moet iemand zijn die in praktische zin leidinggeeft. Ik ben geen vergadertijger en ik wist ook niet van tevoren dat dit op mijn weg zou worden geplaatst. Ik heb ook geen bepaalde ideeën over het voorzitterschap en denk ook niet: dat zullen we nu eens gaan regelen. Het is meer een coördineren en het in goed vaarwater leiden van het schip waarin we varen. Dat doe je niet alleen; dat doen we met elkaar. En we bidden hierbij om Gods zegen. ”

Hoe heeft het zo ver kunnen komen dat de 21e eeuw toch weer een kerkscheuring heeft gebracht?

„Het is in de geschiedenis vaker voorgekomen dat wanneer de kerk een liberale en moderne koers ging varen, mensen zich om des gewetens wil gedwongen zagen een eigen weg te gaan. We zien vaak tweeërlei reacties op een dergelijke beweging, die vaak parallel lopen. De bestaande kerk gaat zich bezinnen op de eigen identiteit, en de groep die eruit is gegaan trekt door zijn duidelijke identiteit nieuwe leden aan. Wellicht -en dat hoop ik van harte- zal wat zich nu afspeelt binnen onze kerken ook leiden tot een herbezinning en naar ik hoop en bid een terugkeer naar trouw aan de Schrift en een herwaardering van de gereformeerde belijdenisgeschriften. Ik weet wel dat er in de Gereformeerde Kerken ook sprake was van die moderne ontwikkelingen en pluraliteit, maar in de PKN is het een gewettigde pluraliteit geworden.”

Hoe is het contact met uw collega’s ds. Heetderks en ds. Heemskerk?

„Met beiden goed. Ds. Heetderks en ik spreken elkaar met een zekere regelmaat. Dat gesprek zoeken we ook. Binnenkort hopen we elkaar weer te ontmoeten. Met ds. Heemskerk is de verhouding ook goed. We varen immers in hetzelfde schuitje, zij het onder een andere vlag, en we kunnen elkaar tot een hand en een voet zijn. In beide gemeenten in Garderen is de kerkenraad unaniem en de gemeente nagenoeg geheel tegen de vereniging zoals die vanaf 1 mei vorm heeft gekregen. Drie maanden geleden hebben we met de hervormde gemeente een vergadering gehad die bijzonder goed is verlopen. Je herkent elkaar in het verzet tegen de kerkorde. Uit dat gesprek is ook in praktische zin iets gegroeid. We hebben een gezamenlijk fonds kunnen oprichten voor de in totaal ongeveer 66 predikanten die met betrekking tot arbeidsongeschiktheid en pensioenvoorziening verzekerd moesten worden.”

Ziet u mogelijkheden dat de breuk weer geheeld zou kunnen worden?

„Op lange termijn misschien wel, tenminste, als ook de synode oordeelt dat sommige dingen toch anders geregeld moeten worden. Wij hebben als Voorgezette Gereformeerde Kerken een duidelijk andere relatie met de synode van de PKN dan de hersteld hervormden. De hersteld hervormden en de synode staan veel meer tegenover elkaar. Wij voeren een parallelle koers en geen ramkoers. De herstelde hervormden gebruiken krachtiger woorden.”

Uw grootste wens als preses van de synode van de Voortgezette Gereformeerde Kerken?

„Dat we als kerken bevestigd mogen worden in de keus die we gedaan hebben en dat we ons niet gaan afzetten tegen wie dan ook of de ander neerbuigend benaderen. Laten we als kerk tonen trouw te blijven aan het Woord van God en de inhoud van de gereformeerde belijdenis. We hopen dat de synode van de PKN de parallelle koers overneemt. We zijn niet verbitterd en stellen onze kansels ook open voor predikanten binnen de Protestantse Kerk; een besluit dat we bewust hebben genomen. Naar we hopen wederzijds, waarbij de synode onze principiële bezwaren erkent.”

Ds. K. J. Bijleveld, preses van de VGKN

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?