In de politieke wetenschappen zijn speltheorieën bruikbare hulpmiddelen om bepaalde verschijnselen in de politiek te verklaren. Toch denk ik dat Samuel van den Berg (RD 20-10) het kabinetsvoorstel voor stervenshulp te gemakkelijk afdoet als onderdeel van het ”ruilspel”. Volgens hem moeten christelijke partijen het nieuwe euthanasievoorstel niet bij voorbaat tot breekpunt verklaren.

Lees ook

Breekpunt maken van stervenshulp speelt Rutte in de kaart

Om meerdere redenen is dat een onverstandige voorstelling van zaken. Zo is de voorstelling van het compromisspel en het ruilspel een simplificatie van politieke onderhandelingen. Nu kan een eenvoudiger voorstelling van zaken soms helpen om een situatie beter te begrijpen. Bij politieke onderhandelingen gaat het echter niet om de winst van de pot, maar om het landsbelang. Door dergelijke voorstellingen lopen we het risico dat mensen de politiek niet meer serieus nemen, terwijl er al een afnemend vertrouwen in de politiek is. Politiek is geen spelletje; neem haar daarom serieus.

Het is van christelijke partijen juist zeer verstandig om dit buitengewoon trieste kabinetsvoorstel tot breekpunt te verklaren. Van den Berg heeft gelijk dat andere partijen daarmee een sterkere onderhandelingspositie krijgen. Maar dat kan nooit een reden zijn om te zwijgen over een dergelijk destructief voorstel.

Voor een partij is het aangeven waar breekpunten liggen meer dan een onderhandelingsfeit; ze geeft daarmee ook een helder signaal af. Dat maakt duidelijk wat de principiële grenzen zijn voor een partij.

Tijdgeest

Christelijke partijen hebben vanuit dat perspectief juist de plicht om duidelijk aan te geven dat er over dit kabinetsvoorstel niet onderhandeld kan worden. Doet men dat niet, dan is op een gegeven moment voor niemand nog helder wat onopgeefbare standpunten zijn en loopt men het risico te eindigen als het CDA.

Wie spreekt over een ”ruilspel” loopt bovendien het risico de seculiere tijdgeest te onderschatten. Het kabinetsvoorstel voor stervenshulp is daarvan het jongste kind. Deze tijdgeest kan met het onvolmaakte van het leven niet uit de voeten.

Het eindpunt van de doorgaande ontwikkelingen rond zowel het begin als het einde van het leven lijkt nog niet in zicht. Een dergelijk wetsvoorstel, waarvoor het kabinet in de Tweede Kamer op een ruime meerderheid kan rekenen, mogen we daarom beslist niet zien als een troefkaart in een ruilspel. Daarmee zouden we de pretenties van seculiere partijen schromelijk onderschatten. Het is deze partijen er alles aan gelegen hun progressieve medisch-ethische agenda ten uitvoer te brengen. De aanbeveling dat het nieuwe euthanasievoorstel niet op inhoud beoordeeld zou moeten worden, lijkt dan ook weinig realistisch.

Ook doet de veronderstelling dat de kleine christelijke partijen een belangrijke positie zullen krijgen in coalitieonderhandelingen wat optimistisch aan. Zoals tijdens dit kabinet gebleken is, zijn deelakkoorden veel waarschijnlijker dan totaalakkoorden. Rutte is slim genoeg om voor de medisch-ethische agenda SGP en ChristenUnie niet aan tafel uit te nodigen als er ook zonder hen een Kamermeerderheid is voor die plannen. We moeten erop rekenen dat christelijke partijen niet betrokken worden bij dergelijke onderhandelingen, tenzij dat onvermijdelijk is.

Visie

Ten slotte laat de vermeende tactiek van Rutte zien dat het in de Nederlandse politiek veelal aan visie ontbreekt. Vandaar dat het ook eenvoudig is om standpunten weer in te wisselen of af te zwakken. Van christelijke partijen mag worden verwacht dat ze een op grond van de Bijbel doordacht kader hebben om politiek te bedrijven. Dat behoedt partijen voor afwijken ter linker- of ter rechterzijde, ook als daarmee onderhandelingsposities verzwakken. Liever met een herkenbaar, Bijbels geluid aan de zijlijn, dan onherkenbaar in een coalitie.

De auteur is voorzitter van SGP-jongeren en masterstudent political science.