„We moeten met elkaar praten over CO2-opslag”, aldus Harm Post van de stichting Borg, die ondergrondse CO2-opslag in Noord-Nederland voorbereidt. Een oproep die de gemeente Barendrecht al meer dan anderhalf jaar geleden deed, toen duidelijk werd dat Shell en de ministeries van EZ en VROM over de hoofden van de inwoners heen CO2 wilden opslaan onder een Vinex-wijk in Barendrecht.

Graag dus een maatschappelijke dialoog en debat hierover, maar laten overheid en initiatiefnemers dan ook echt luisteren naar wat burgers en lokale bestuurders hierover te melden hebben. Want een debat waarvan de uitkomst vooraf al vaststaat –„we gaan CO2 onder uw gemeente opslaan, wat u er ook van vindt”– is heilloos. Dan kun je het er net zo goed meteen door drukken.

Volgens Harm Post verandert de opvatting over CO2-opslag naarmate mensen beter zijn geïnformeerd. Meer kennis leidt tot een groter draagvlak. Die mening staat haaks op de ervaring die we hiermee hebben opgedaan in Barendrecht.

Het college van burgemeester en wethouders, de gemeenteraad, maar ook een groot aantal inwoners hebben de afgelopen anderhalf jaar niets anders gedaan dan het verzamelen van allerlei feiten en cijfers over CO2-opslag. Feiten en cijfers die zelfs mensen die geen mening hadden over dit onderwerp, hebben veranderd in aperte tegenstanders van dit nieuwe beleid. En die tegenstand is echt niet alleen gebaseerd op de twijfels aan de veiligheid en de risico’s.

Hoe meer wij ons in de problematiek van de CO2-opslag verdiepen, hoe bescheidener wij worden. Uit allerlei rapporten, onderzoeken en publicaties blijkt dat er nog heel veel vragen openstaan. Vragen over de techniek van het afvangen van niet-zuivere CO2. Vragen over de exacte kosten van CO2-opslag en de hele keten van afvang, compressie, leidingtransport en eeuwigdurende opslag. Vragen over de prijs van een ton opgeslagen CO2 in een Europees emissiehandelssysteem, die veel lager wordt ingeschat dan de kosten ervan. Vragen over de regionale economische ontwikkeling – in Barendrecht is die namelijk volstrekt niet aan de orde.

Ook de prikkels voor de industrie zijn nog allerminst duidelijk. Het is aannemelijk dat de nieuw te bouwen kolencentrales die afvang uitsluitend zullen toepassen met wettelijke druk en subsidie. Maar de mate waarin de rest van de industrie zal investeren, is volstrekt onduidelijk. Tot dusverre heeft noch de rijksoverheid, noch het bedrijfsleven een goede kosten-batenanalyse kunnen voorleggen.

Ook Barendrecht is een groot voorstander van een maatschappelijke dialoog en debat, gebaseerd op goede en volledige informatie. Maar alleen als de uitkomst van dat debat ook mág zijn dat de opslag van CO2 onder land, en al helemaal onder een woonwijk, niet doorgaat.

De auteurs zijn respectievelijk burgemeester en wethouder van de gemeente Barendrecht.