Het is mooi weer in Edinburgh. Hier en daar wat schapenwolkjes, maar die hinderen de zonnestralen niet. Princes Gardens is het park dat is ingeklemd tussen de oude stad met haar monumentale kasteel en de nieuwe stad aangevoerd door Princes Street, dé winkelstraat van de Schotse hoofdstad. Tussen de groene 'vallei' en Princes Street staat het gigantische Scott Monument. Nog steeds is het een gezichtsbepalend gedeelte van de stad. Wie naar het zwartgeblakerde monument kijkt, begrijpt dat kenners jarenlang hebben gesteggeld over een opknapbeurt. Het vervuilde monument van 20 meter hoog steekt lelijk af tegen de blauwe lucht en de authentieke, goed onderhouden winkelpanden aan Princes Street. Deskundigen zijn het nog steeds niet eens over de manier van restaureren.

Het monument werd ontworpen door timmerman en meubelmaker George Meikle Kemp. Terwijl de bouw van het monument in volle gang was, werd Kemp op een kille, winteravond dood gevonden in een kanaal. Een mysterieus verhaal, dat precies past bij de sfeer van Edinburgh.

Luide knal
De oude stad is het gedeelte van Edinburgh dat het meest tot de verbeelding spreekt. Als ik richting het oude kasteel loop, hoor ik een luide knal. Hoewel ik even schrik, weet ik waar het geluid vandaan komt. Elke dag om 13.00 uur schiet een kanon vanaf het kasteel symbolisch richting Calton Hill. Vroeger was het dan voor de zeelui duidelijk dat het 13.00 uur was. En zoals het Schotland betaamt, is ook deze traditie bewaard gebleven.

Het kasteel werd gebouwd in de elfde eeuw in opdracht van Margareth, de vrouw van de Schotse koning Malcolm III. De plek is strategisch goed gekozen: boven op een rots, als een vrijwel onneembare vesting. In de loop van de eeuwen werd het kasteel tijdens gevechten tussen Schotten en Engelsen verwoest, herbouwd, bezet en heroverd. Velen vonden daarbij de dood. Zo ook twee broers die koning James II van zijn troon wilden stoten. James nodigde hen uit voor een feestmaal, wat de broers met de dood moesten bekopen. Behalve als zetel voor de koning werd het kasteel ook gebruikt als opslagplaats voor de middeleeuwse kroonjuwelen en was het tot 1923 een gevangenis. Nu staan er op het plein voor het kasteel, de Esplanade, vooral veel bussen en kijken enthousiaste toeristen over de muurtjes eromheen de diepte in.

Ik verlaat het plein om te beginnen aan een wandeling over de Royal Mile. Deze koninklijke mijl verbindt het kasteel met The Palace of Holyrood House, de officiële residentie van koningin Elizabeth als zij in Schotland is. Taxi's en dubbeldeksbussen rijden af en aan: veel studenten zijn op weg naar huis of de universiteit, en backpakkers zijn op zoek naar een plekje in een jeugdherberg. Want overnachtingsmogelijkheden voor jongeren zijn er genoeg in de oude stad. Alleen al aan de Royal Mile staan vier hotels waar je voor een habbekrats kunt slapen.

Beroemde pub
Onderweg kom ik langs de beroemde pub Deacon Brodie's Tavern. Het zou de vaste stek zijn geweest van de beruchte heerser Deacon Brodie. Even verderop wordt een doedelzakspeler keer op keer op de foto gezet. Hij staat in de schaduw van de magistrale St.-Gileskathedraal. Volgens de overlevering stond op die plek al twaalf eeuwen geleden een kerk, maar daarover zijn de meningen verdeeld. De St.-Giles in de huidige staat is het gevolg van een restauratie uit 1829. Ik ben net op tijd, want één keer per week is er een gratis lunchconcert in de kathedraal. Vandaag wordt een aantal stukken van Bach gespeeld op het niet al te fraai ogende, rode orgel. Schijn bedriegt echter, want het instrument brengt een ongekend mooi geluid voort.

Behalve de oude en nieuwe stad is er in Edinburgh veel meer te zien. Het paleis is dé uitvalsbasis voor een beklimming van Arthur's Seat, een uitgedoofde vulkaan met de top op 251 meter boven zeeniveau. De berg ligt midden in Holyrood Park, een gebied van 8 kilometer doorsnede waar een microversie van de Schotse natuur te zien is. Heide, moeras, rotsen en natuurlijk "lochs" (meren). Wandelaars en sportievelingen kunnen hun hart ophalen, want verschillende soorten paadjes kronkelen naar de top. Tot de laatste meters valt de klim mee, daarna gaat het plots steil omhoog. Hijgend plof ik neer op een steen om te genieten van het prachtige uitzicht. Links zie ik de Pentland Hills, het gebergte aan de zuidkant van Edinburgh, waar tot lang in de lente de sneeuw nog op de toppen kan liggen. Meer naar het noorden steken de grote, beroemde bruggen over de zeearm Firth of Forth boven de stad uit.

De afdaling gaat sneller dan ik had gedacht. Vanuit het park loop ik terug naar de oude stad via de wijken Newington en Southside. De universiteit van Edinburgh heeft daar een aantal studentenhuizen, waardoor dit wat grauwe gedeelte van de stad een levendige atmosfeer kent. Vooral in de lange winkelstraat die vanaf Newington Road terugloopt naar Princes Street is voor iedereen wat te vinden. In een klein zaakje verkoopt een mannetje met een grijze baard de originele "fish and chips" in een oude krant. Gezellig keuvelt hij met zijn gasten. „Are you two on honeymoon?" brabbelt de man in de richting van een studente die naast mij staat. Ze lacht wat en ik moet, helaas, tegen hem zeggen dat we elkaar niet kennen. Het typeert de sfeer die heerst in grote delen van de stad: ontspannen en gastvrij.

Opgezette dieren
Het Royal Museum of Scotland in de oude stad ligt vlak bij de kruising van de lange winkelstraat en de Royal Mile. Het museum heeft een grote collectie van opgezette dieren van uiteenlopend soort en formaat. Verwonderd kijk ik naar ijsberen, nijlpaarden, olifanten en zebra's. Het is bijna beangstigend onder een giraffe te staan en omhoog te kijken. Zo hoog en levensecht. Het museum heeft een permanente tentoonstelling ingericht die het dierenrijk fraai in beeld brengt. De meeste zoogdieren, vogels en insecten zijn op ware grootte te zien. Nagemaakt of opgezet. Ten zuiden van de oude stad, op wandelafstand van de Royal Mile, liggen de Meadows. Hier komen de jongeren van de wijken Southside, Sciennes en Marchmont om te voetballen, te studeren of om zomaar wat te liggen. Gezinnetjes gaan er bij mooi weer picknicken en ik heb me laten vertellen dat in de zomer elke meter gras bezet is. Een gemoedelijke sfeer in een groen park met vijf lange wandel- en fietspaden. Ik laat me tegen een boom zakken en trek mijn benen op. Aan de overkant van het wandelpad proberen vier jongens een voetbal hoog te houden, terwijl drie meisjes op hun buik in het gras liggen te lezen. Het is een zonnige voorjaarsmiddag en Edinburgh is uitgelopen om het gejaagde leven even achter zich te laten. Voorzichtig blaast een briesje door mijn haren. Even niks…