De Utrechtse emeritus hoogleraar sprak zaterdag op de conferentie van de ”Vrienden van Kohlbrugge” over ”De vlinder en de larve, Kohlbrugge over de paradox van de heiliging”. De vriendenkring van dr. H. F. Kohlbrugge, die gegroepeerd is rond het blad Ecclesia, kwam zaterdag bijeen in de Grote kerk in Vianen voor zijn jaarlijkse conferentie.In zijn lezing legde prof. A. de Reuver uit dat de Elberfeldse predikant het beeld van de vlinder en de larve gebruikt in een tweetal preken uit 1849 over Kolossensen 3. Volgens De Reuver zijn deze preken belangrijk omdat ze een samenvatting zijn van Kohlbrugges strikt christocentrische heiligingsleer. „In de visie van Kohlbrugge blijft de christen in de bedelstand, ook al is hij door het geloof in de adelstand verheven.”

Prof. De Reuver: „Deze kohlbruggiaanse opvatting is in flagrante tegenspraak met het thans weer veldwinnende idee als zou een christen op de wijze van een groeimodel steeds heiliger worden en voortdurend vooruitgang boeken.”

Met zijn opvatting zet Kohlbrugge twee groepen de voet dwars, zei De Reuver. De eerste groep, „de optimisten”, begrijpt niet dat er sprake is van groei als de gelovige nog meer moet leven van de genade; ondertussen al minder wordend. De andere groep, „de pessimisten”, vergeten door zondebeleving en overmatige zelftaxatie steeds dat Gods genade genoeg is; juist in zwakheid en misère. „De echte gelovige mag zich niet van de verkondigde waarheid laten afhouden, ook als de ervaring tegenstrijdig is.”

Kohlbrugge gebruikt het beeld van de vlinder om zijn verworven inzicht over de heiliging duidelijk te maken. „De gelovige heeft een verkeerde neiging om zich opnieuw in de lompen van vrome wetbetrachting te kleden. De vlinder daarentegen laat de larve achter zich en klapwiekt omhoog naar de Zon, naar Christus.”

De emeritus hoogleraar vermoedt dat Kohlbrugges leer voor velen zo moeilijk is omdat het gaat om „verhulde heiligmaking.” „Echte gelovigen zien hun goede werken niet en gaan er ook niet prat op.”

Degenen die de zienswijze van Kohlbrugge op de heiliging eenzijdig noemen, hebben volkomen gelijk, aldus dr. De Reuver. „Niemand in de reformatorische traditie heeft zozeer de eigen roem afgesneden als de prediker van Elberfeld. Niemand heeft het nochtans zo klemmend en markant verkondigd als Kohlbrugge. Zoals de genade per definitie louter genade is, zo kan de heiliging alleen en uitsluitend het werk van God zijn.”

Elke gedachte aan ook maar enige aanvulling op het werk van Christus betekent een miskenning van Zijn exclusiviteit en werpt een smet op de naam van Jezus. „Wie de heiligmaking beschouwt als een compensatie van zijn kant, ondermijnt het kruiswoord „Het is volbracht.” Deze uitspraak van Jezus betekent dat alle eigen inbreng overbodig is, sterker nog: zelfs verbóden.”

Trendsetter
’s Middags hield ds. L. J. Geluk, emeritus predikant uit Rotterdam, een referaat over ”Gids door een land van ismen”. Ds. Geluk gaf een analyse van de omslag in de westerse beschaving. Het christelijk erfgoed is nagenoeg verdwenen en wordt overheerst door het postmoderne denken waarin talrijke ”ismen” welig tieren. Volgens de emeritus predikant zijn de postmoderne ismen ook in de gereformeerde gezindte doorgedrongen, maar wordt dit nog enigszins verhuld.

Ds. Geluk schetste een somber beeld van de moderne cultuur. Het ego staat centraal en het gezinsleven en de opvoeding worden verwaarloosd, vindt hij. In plaats van het kwaad te weren, ontpopt de overheid zich als trendsetter in kwalijke ontwikkelingen. „En de kerk is vanwege de verbrokkeling niet in staat een dam op te werpen.”