Klik hier voor meer foto'sOp de wegen in en rond het Duitse Ingolstadt krioelt het van de Audi’s. Vaak gaat het om speciale modellen die in Nederland nog niet eens in de showroom staan. Deels afgeplakt en volgehangen met testapparatuur rijden ze af en aan. Ingolstadt is kennelijk het Audicentrum van de wereld.

Bij de hoofdingang van de fabriek is duidelijk dat Audi zijn historie niet wegstopt. Het drie verdiepingen hoge en ronde Museum Mobile staat pontificaal midden op het immense fabrieksterrein. De bovenste etage herbergt de voertuigen uit de jaren 1899 tot 1948, een etage lager die van 1949 tot 1995 en de eerste verdieping is voor tijdelijke exposities.

Op grote linnen doeken staat August Horch afgebeeld. „Met hem begint de historie van Audi”, zegt Audideskundige Claudia Kramer. „Hij start in 1899 een fabriek en produceert de Horch, een erg goede auto voor die tijd.” De fabrikant blijkt nogal driftig. Ruzies met zijn collega’s volgen en tien jaar later barst de bom: Horch verlaat de fabriek.

Nog geen 500 meter van zijn oude werkplek betrekt hij een leegstaand pand. Het merk Horch is gepatenteerd, dus moet hij een nieuwe naam bedenken. „Horch betekent ”hoor”. In het latijn is dat ”audi”. Een mooie internationale naam, vindt Horch en in 1910 is de eerste Audi Type A een feit”, aldus Kramer.

Trots
Voor de crisis van de jaren ’30 kent Duitsland zestig automerken. Door de economische recessie verdwijnen er 44. De vier Saksische fabrikanten Horch, Audi, Wanderer en DKW fuseren in 1932 tot Auto Union. Het teken van de samenwerking zijn vier ineengeschoven ringen. „Afgesproken wordt dat elke fabrikant zijn eigen merk mag blijven gebruiken, in combinatie met de vier ringen. Daarom zie je hier auto’s met op de grille een dubbel merkteken.”

Horch en Audi bouwen voor de fusie grote en dure modellen. „Bekende Duitsers, regeringsleiders en filmsterren rijden in deze auto’s, die voorzien zijn van een zes- of achtcilinder motor. Luxe, daar draait het om.” Kramer laat een Audi SS Zwickau Pullmann uit 1930 zien met op de chromen grille een grote 1. „Audi is een trots merk. Het laat duidelijk zien de nummer 1 te zijn in autoland.” Het nummer staat er niet alleen voor de sier. Op de achterkant is een thermometer bevestigd, zodat de bestuurder kan zien hoe warm de motor is.

Horch introduceert in de jaren ’30 het remlicht. Echter, niemand snapt de oplichtende rode lampen. Daarom staat er met grote letters ”stop” op. „Opvallend dat er ”stop” staat en geen ”halt”, zoals je zou verwachten. Een aardig voorbeeld van het feit hoe internationaal fabrikanten dachten.”

DKW en Wanderen maken voor het Auto Uniontijdperk fietsen, bromfietsen en motoren, later ook auto’s. Vooral DKW verkoopt kort voor en tijdens de crisis veel motoren. Kramer: „DKW ziet de armoede van mensen, maar tegelijk de behoefte aan mobiliteit. Daarom bouwt de fabrikant simpele en goedkope motorfietsen. De marketing is perfect. Een voorbeeld: de wet bepaalt in de jaren ’30 dat voor motoren met meer dan 200 cc motorinhoud een rijbewijs nodig is en belasting moet worden betaald. DKW produceert prompt motoren met minder dan 200 cc. Tegelijk geeft de fabrikant zijn kopers de mogelijkheid om de machines in termijnen te betalen; 10 Reichsmark per week.”

De term DKW komt van Dampf Kragt Wagen. De eerste motoren zijn namelijk kleine stoommachines. Later doet de verbrandingsmotor zijn intrede, maar DKW blijft zijn naam handhaven, nu met Das Kleine Wunder als verklaring.

Geheim
Een mijlpaal is de keuze voor de naam Audi in plaats van de naam Auto Union, in 1965. Waarom is voor Audi gekozen en niet voor bijvoorbeeld DKW? Kramer: „Het kan te maken hebben met de klank, maar zeker is dat niet. Audi is een internationaal klinkende naam, voor die tijd belangrijk.”

Direct daarna zet een eigenwijze ingenieur, Ludwig Kraus, de hele autowereld op zijn kop. Ondanks een strikt verbod van moederbedrijf Volkswagen om nieuwe technieken uit te proberen, bouwt Kraus in het geheim de legendarische Audi 100. De auto is volgestopt met de meest vooruitstrevende techniek, waaronder een zuinige viercilinder. Tegelijk maakt Kraus veelvuldig gebruik van aluminium, waardoor het gewicht laag blijft.

Tijdens de presentatie van deze Audi moet een boze Volkswagentopman Nordhoff toezien hoe iedereen de 100 bejubelt. Met enige tegenzin geeft hij groen licht voor de bouw van 100.000 stuks. Er worden uiteindelijk 825.000 exemplaren verkocht. „Dit was de redding van Audi”, aldus Kramer. „De 100 vormt de basis van de meeste volgende modellen. Hedendaagse Audi’s zitten bijvoorbeeld ook vol aluminium. Zonder dit succes waren we opgeslokt, daar ben ik van overtuigd.”

Erkenning voor erfgoed

Blinkende voertuigen en motoren beelden de markante historie van Audi uit. Eén gevaarte valt echter uit de toon: een fraaie tweezits speedboot. Volledig van mahoniehout gemaakt, met achterin een originele tweetakt-DKW-motor. Een origineel Audipronkstuk dus.

De boot is onderdeel van de expositie ”Vier ringe, eine Hochzeit”, die tot 31 oktober te zien is in het Museum Mobile in Ingolstadt. Eigenaar van de speedboot is de Nederlandse DKW-verzamelaar Henk Geerts (76) uit het Noord-Hollandse Bergen.

Normaal gesproken siert de raceboot zijn particuliere Auto Union Museum, maar graag leent hij het exemplaar uit voor de expositie. „Toen ik de boot na veel zoeken had gevonden, konden ze bij Audi niet geloven dat deze bestaat”, vertelt een trotse Geerts. Hij tilt een klep omhoog en laat de motor zien. „Exact dezelfde als onder de motorkap van de auto’s.”

Op zijn monumentale pand in Bergen prijken de vier ringen, uitgevoerd in gietijzer. In de tuin staan en hangen kleurrijke bloemen. Binnen poseren twaalf glimmende DKW’s uit vroeger jaren, auto’s die een groot aandeel hadden in de roemrijke historie van Audi.

In de werkplaats staat een zwarte DKW F8 te ronken. Benzinedampen vermengen zich met de geur van olie en smeermiddelen. In het museum zelf heerst een serene rust. Gesloten. Zo af en toe drukt een voorbijganger zijn neus tegen de ramen om de antieke auto’s te bekijken.

„Die vier ringen zijn echt voor mij gaan leven”, zegt Geerts. „Ik ben geboren in 1931 en deze voertuigen komen allemaal uit mijn jongensjaren. Vooral de zwart-gele F8 cabriolet maakte erg veel indruk op me. Hij heeft me nooit meer losgelaten. Als ik die nog eens zou kunnen bezitten, dacht ik toen. Een jeugddroom die tot mijn verbazing werkelijkheid is geworden.”

Al pratend loopt Geerts door zijn verzameling, hier en daar een auto aanrakend of een stofje wegvegend. Foto’s van restauratieprojecten onderstrepen zijn verhaal.

Ruim dertig jaar restauratiewerk schuilt achter het glimmende koetswerk van de DKW’s. Maar Geerts restaureerde ze niet alleen, hij reed en rijdt ook met zijn automobielen. „Eerst een voorzichtig ritje naar Alkmaar, met mijn eerste DKW F7. Daarna een iets langere rit naar Assen. Assen gaat goed, dus krijgen we moed. De eerste rally naar Normandië. Gaat ook goed. Daarna volgen Lissabon, Ingolstadt, Moskou, Kiev, Washington-Chicago, en Gallup in New Mexico. Die tweetaktmotoren houden zich meestal uitstekend.”

Natuurlijk ging het tijdens die duizenden kilometers wel eens mis. Een motor die vastliep, aandrijvingen die lossloegen of een dronken Indiaan die de achterkant van de zeldzame zwart-gele F8 cabriolet volledig in puin reed. Dat akkefietje kostte Geerts twee jaar restauratiewerk. „Zelf hielden we er gelukkig niets aan over. Het geeft enorm veel voldoening als je ziet dat de auto nu nog mooier is dat voor het ongeluk.”

Maar de meeste voldoening beleefde de museumeigenaar toen enkele jaren geleden de officiële erkenning van Audi AG op de mat viel. „Als het grote Audi AG ons op waarde weet te schatten, is dat geweldig. Vanaf dat moment mogen we ons Auto Union Museum noemen, het enige buiten Duitsland. Ik ben geen kinderachtig type, maar toen heb ik staan huilen.”

Veeleisende kopers

Audi kan zich meten met andere Europese kwaliteitsauto’s als BMW, Mercedes en Volvo. Keuze genoeg voor een klant. Wat voor soort mensen kiest bewust voor Audi?

Volgens P. J. Kriekaard, Audidealer in Roosendaal, zijn Audikopers veeleisend. „Ze kiezen een model, maar bij de accessoires beginnen ze het pas leuk te vinden. In eerste instantie moet alles erin, ’t kan niet genoeg zijn. Daarna begint het onderhandelen.”

Kwaliteit is erg belangrijk, aldus Kriekaard. Zijn werkplaatsmedewerkers mogen daarom geen enkele fout maken. „Dat moeten ze sowieso niet doen, maar bij Audi is dat extra belangrijk. Voor onderhoud betalen klanten grif, dan speelt geld eigenlijk geen rol. Het moet gewoon in orde zijn.” Daarnaast zijn Audikopers gevoelig voor het zogeheten wij-gevoel. „Een persoonlijke relatie met ’hun’ autobedrijfje doet het erg goed.”

Jan Cees Dulon Barre, marketing- en communicatiemanager van Vallei Auto Groep in Veenendaal, ziet zijn klanten vooral golfen en tennissen. „Het zijn de wat hoger gepositioneerde mensen. Opvallend is het grote aantal auto’s met trekhaak dat we verkopen: waarschijnlijk voor de paardentrailer.”

Negen op de tien transacties zijn zakelijk, aldus Dulon Barre. Particulieren zie je bijna niet. Door de komst van de A3 en de TT is het aandeel jonge mensen gestegen, tegelijk met het aantal vrouwen dat een Audi rijdt. „Maar dan hebben we het over een nichemarkt. Grote jongens in verkoop zijn de A4 en A6. Managersauto’s bij uitstek.”

De historie van Audi is niet echt bekend onder Dulon Barres klanten. „Dit heeft mijns inziens te maken met het feit dat Audi in enkele jaren erg gegroeid is. Veel mensen zijn overgestapt van een ander merk naar Audi. Het verleden, hoe boeiend ook, is niet zo van belang. Kwaliteit is blijkbaar belangrijker dan emotie.”