Kleine kinderen vertrouwd maken met de Bijbel, dat beoogt Laura Zwoferink met haar nieuwe boek ”Kijk en luister”. „Het is te mager alleen mijn teksten te lezen. Ik hoop dat ouders in gesprek treden met hun kind.” „De leidsters op de peuterspeelzaal vroegen: wat moeten we nu met de kinderen lezen? Al lange tijd liep ik met het gevoel dat er iets voor de kleinste kinderen moest komen. Toen kreeg ik de opdracht van uitgeverij Den Hertog en ik vond het een heel mooie taak daaraan te beginnen.”

In haar woonplaats Krimpen aan den IJssel stond Laura Zwoferink (41) aan de wieg van de „enige gesubsidieerde reformatorische peuterspeelzaal van Nederland.” Daar merkte ze behoefte aan eenvoudige Bijbelvertellingen voor kinderen. „We gebruikten de kleuterbijbel van H. van Dam wel, maar die is te moeilijk voor peuters.”

Zwoferink begon in 1983 als leerkracht in Ridderkerk. In 1996 maakte ze de overstap naar de Admiraal de Ruyterschool in Krimpen, waar ze in 2000 adjunct werd. „Vooral met de groepen 1 en 2 heb ik ervaring opgebouwd. Op dit moment sta ik nog anderhalve dag per week voor de klas.”

Met welke kinderbijbel bent u zelf opgegroeid?
„Met Vreugdenhil. Mijn ouders lazen de kinderbijbel niet alleen voor, ik las hem ook zelf. Tegenwoordig gebruik ik Vreugdenhil, naast de Bijbel en de kanttekeningen, bij mijn vertellingen.”

Hoe kwam u op het idee een kinderbijbel voor de kleinste kinderen te schrijven?
„Ik wilde altijd graag iets schrijven, als kind al. Tegelijk had ik steeds het gevoel: er moet iets komen voor kinderen vanaf een jaar of twee. Om twee redenen kwam uitgeverij Den Hertog bij mij terecht. Mijn man werkt er, dan zijn de lijntjes kort. En van een van de redacteuren had ik diverse broers en zussen in de klas gehad. Zij weten dat ik graag vertel.”

Er komen tegenwoordig veel kinderbijbels op de markt. Wat voegt ”Kijk en luister” hieraan toe?
„Voor de reformatorische gezindte is er niet echt iets geschikts voor kinderen onder de vier jaar. ”Kijk en luister” moet je zien als een opstap naar de kleuterbijbel van H. van Dam.”

Wat is belangrijker, het kijken of het luisteren?
(Lachend) „Ja, daar heb ik ook over nagedacht. Hoe belangrijk de illustraties ook zijn, het doel van de uitgave is kleine kinderen vertrouwd te maken met de verhalen uit de Bijbel. Ouders moeten hier zelf mee aan de slag. Het is te mager als ze alleen mijn teksten lezen. Ze moeten er zelf met de kinderen over praten. Uiteindelijk is dus het luisteren belangrijker.”

Toch hebben de illustraties een sterke zelfstandige waarde, en geven ze soms meer informatie dan de tekst. Jakob is met haar op zijn arm getekend, wat u niet vertelt.
„Er zijn inderdaad details die je niet in de tekst terugvindt. Kinderen zien dat ook, ze zijn nieuwsgierig en vragen: wat heeft Jakob daar op z’n arm? Zo kom je weer tot een gesprek. Wat de tekeningen betreft hebben de redacteur en ik nauwkeurig aangegeven wat getekend moest worden. Teksten en tekeningen grijpen in elkaar en ondersteunen elkaar.”

Gezien de doelgroep zijn de illustraties erg speels. Zo zijn dromen zijn weergegeven in wolkjes. Kunt u zich voorstellen dat sommige mensen de illustraties té speels vinden?
„We hebben er bewust voor gekozen primaire kleuren te gebruiken. Dat geeft het geheel iets speels inderdaad. Pas zei iemand tegen me dat Barabbas er toch wel erg ruig uitzag. Terwijl hij in de eerste versie nog ruiger was.

Wel hebben we gezegd: als het maar eerbiedig blijft. Ik vind dat een kind moet beseffen dat het geen gewoon boek is, maar dat het gaat over de Bijbelse verhalen.”

Gevoelig ligt het afbeelden van de Heere Jezus. U heeft ervoor gekozen dit niet te doen. Toch hebben juist kleine kinderen er wel behoefte aan.
„Jonge kinderen vragen inderdaad wel: Waar is de Heere Jezus juf? Dan probeer ik uit te leggen dat we van Hem geen afbeelding maken. Hij was mens, maar ook God, heilig, volmaakt. Hoe kun je dat afbeelden?

Juist voor degenen die er moeite mee hebben de Heere Jezus af te beelden was niets geschikts op de markt. Ook voor hen hebben we een goed product willen maken.”

Hoe bent u tot de keuze van de geschiedenissen gekomen?
„Besloten is om te beginnen bij Adam en door te gaan tot de uitstorting van de Heilige Geest. Het gaat om de eenvoudige en sprekendste verhalen uit de Bijbel. Bewust is gekozen om uit het Oude Testament twee verhalen te nemen waarin een vrouw de hoofdrol heeft: Ruth en Hanna. De geschiedenis van Simson en Jona hebben we weggelaten. Een grote vis die een man opslokt en een man die een leeuw verscheurt, daar vonden we de kinderen nog te klein voor. En over het nieuwe Testament hebben we gezegd: we willen in elk geval drie wonderen, en drie gelijkenissen met een verschillende betekenis.”

Het valt op dat u ”verhalen’’ in de ondertitel hebt staan. In de reformatorische achterban ligt deze term nog wel eens moeilijk, en spreekt men liever van ”vertellingen” of ”geschiedenissen”.
„Ja, maar het gaat wel om Bijbelse verhalen, dat is al weer anders. Een vertelling of geschiedenis pretendeert meer te zijn, is completer. Mijn teksten zijn geen echte vertellingen, maar ondersteunende teksten. De bedoeling is dat ouders hun kinderen zelf meer vertellen. Bij Noach kunnen ze bijvoorbeeld wijzen op de Ark der Behoudenis, Christus. En bij de genezing van de blinde wijzen op de blindheid van de mens.”

Er zit een spanning tussen het zo helder mogelijk schrijven én het rechtdoen aan de nuances van de Bijbelse geschiedenissen. Hoe ging u daarmee om?
„Ik las altijd eerst de Bijbel en de kanttekeningen. Dan schreef ik het verhaal, en las daarna nog in een kinderbijbel. Het leek me het beste het zo te doen. Je moet dan inderdaad zorgvuldig kiezen wat je wel en wat je niet zegt. Het belangrijkste kies je dan. Bij Noach vertel ik bijvoorbeeld alleen dat de duif terugkeert, en niet eerst ook nog de raaf. En bij de gevangenneming van de Heere Jezus komt van het verhoor alleen de vraag ter sprake: Bent u de Zoon van God? Want dat is de kern.”