Opinie

Onbegrijpelijke grondwet

Iedere burger wordt geacht de wet te kennen. Als dit waar is, blijven veel Nederlanders in gebreke. De 138.764 wettelijke bepalingen uit de 12134 wetten, algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen, zijn voor de meeste burgers een ondoorgrondelijke brij.

6 February 2006 10:37Gewijzigd op 14 November 2020 03:26Leestijd 3 minuten

Wat op zijn minst met deze uitspraak bedoeld wordt, is dat de inhoud van de wet- en regelgeving zo toegankelijk mogelijk hoort te zijn. Zelfs al zijn de meeste wetteksten te vinden in grote bibliotheken en op internet, toch mankeert er nog veel aan die toegankelijkheid. Dat geldt zelfs voor de 142 artikelen van de grondwet, die de grondrechten van alle burgers en de Nederlandse staatsinrichting en rechtsspraak beschrijft.Het kabinet maakt zich daar terecht zorgen over. Een speciale werkgroep moet de grondwet dichter bij de burger brengen. Een van de plannen komt van minister Pechtold van Bestuurlijke Vernieuwing: herschrijven van de grondwet in begrijpelijke taal.

Het taalgebruik in de grondwet is allesbehalve alledaags. Een van de leden van het bekende artikel 23, over de vrijheid van onderwijs, luidt: ”De eisen van deugdelijkheid, aan het geheel of ten dele uit de openbare kas te bekostigen onderwijs te stellen, worden bij de wet geregeld, met inachtneming, voor zover het bijzonder onderwijs betreft, van de vrijheid van richting.”

Het begrijpen van zo’n zin vergt inderdaad enige uitleg. Maar is dat nu ook reden om de tekst te gaan herschrijven? Daar moet Pechtold zeer terughoudend mee zijn. De grondwet is niet zomaar ontstaan naar aanleiding van een misstand in de samenleving en is ook niet een maatschappelijk verdrag of program voor de toekomst. De grondwet weerspiegelt de ontwikkeling van de Nederlandse staat van de afgelopen eeuwen en laat zien welke rechtsbeginselen daaruit voortkomen. Het valt niet te ontkennen dat de grondwet ook revolutionaire elementen bevat, toch heeft de christelijke levensovertuiging een nadrukkelijke rol gespeeld bij de ontwikkeling ervan en dat is reden genoeg om zuinig te zijn op deze wet.

Mogelijk is er hier of daar een ambtelijke zinsconstructie die met een kleine ingreep om te buigen is naar begrijpelijk Nederlands. Het is echter een illusie om te denken dat de grondwet hertaald kan worden naar het niveau van een straatroman zonder de inhoud geweld aan te doen. De minister kan beter zijn energie stoppen in zijn andere plan: laat de grondwet een verplicht onderdeel zijn van het lesprogramma op middelbare scholen. Laat de tekst ervan intact en leg de betekenis ervan uit.

Ook zo’n grondwetles luistert nauw, maar als dat zorgvuldig gebeurt valt er veel te winnen. Dat geldt eveneens voor jongeren in de gereformeerde gezindte. Zij lezen weliswaar meer dan de gemiddelde Nederlander en komen vaker in aanraking met ouderwetse taal, maar ook voor hen is een beter begrip van de grondrechten belangrijk. De discussie over de islamspotprenten laat opnieuw zien dat er veel onduidelijkheid is over de betekenis van vrijheid van godsdienst en van meningsuiting. Dat daarbij de Bijbel en niet de grondwet het laatste woord heeft, betekent niet dat we de grondwet niet hoeven te kennen.

Meer over
Commentaar

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer