Dat er wat moet gebeuren met jongeren zonder opleiding of werk is begrijpelijk. Dat deze jongeren naar een zogenoemd prep-camp gestuurd worden is onbegrijpelijk. Wetenschappelijk is al meerdere keren onderzocht en bewezen dat deze camps, met de zogenaamde harde aanpak, op langere termijn niet werken.Discipline, tucht, orde, structuur zijn middelen die ertoe leiden dat jongeren zich op dat moment in die omgeving aanpassen. Rust in de tent, ze zijn even van de straat, is dat de oplossing? Natuurlijk is er structuur nodig in een mensenleven. Voor daadwerkelijke verandering en ontwikkeling is echter meer nodig.

Heeft iemand zich wel eens afgevraagd hoe het komt dat deze jongeren het niet redden op een vmbo of roc? Zijn deze scholen massale leerfabrieken geworden? Sluiten de lesmethodes aan bij de interesses van de jongeren? Is de cultuur op scholen veilig, open en gezellig zonder dat er sprake is van discriminatie? Hebben de docenten de juiste houding en vaardigheden om echt contact met de jongeren te maken en te onderhouden?

Is er ook aandacht voor de onderliggende problemen van deze jongeren, die veelal ook een zwak sociaal netwerk hebben? Participeren jongeren in het reilen en zeilen van de school? Hoe gek en angstig laten we ons maken door de media? Dit zijn allemaal vragen die van belang kunnen zijn bij het achterhalen van de oorzaken waardoor deze drop-outs tussen wal en schip raken.

Denkstijlen
Ongetwijfeld is er veel over gepraat door deskundigen, docenten, wetenschappers en andere mensen die kennis van zaken hebben. Maar is er ook daadwerkelijk geluisterd naar en gepraat met jongeren? Te vaak wordt er alleen met de vinger naar de jongeren gewezen. Inmiddels is het probleem zo groot dat we eens de hand in eigen boezem dienen te steken. Voordat een eventueel prep-camp tot uitvoering wordt gebracht, is het noodzakelijk dat scholen, jeugdzorginstellingen en andere bestaande projecten eindelijk eens intensiever met elkaar gaan samenwerken. We kunnen immers veel leren van elkaars kwaliteiten en expertise, maar ook van onze fouten.

Dat een prep-camp na zeven jaar nog steeds wordt vergeleken met de Glen Mills School, is zorgelijk. De Glen Mills School biedt jongens meer dan discipline en klaarstomen voor het onderwijs.

Het belangrijkste doel op de Glen Mills School is het ontwikkelen van prosociaal gedrag en sociale en praktische vaardigheden. Veranderende denkstijlen, gevoelens en handelingen worden tot ontwikkeling gebracht met verschillende middelen en activiteiten. Bewustwording van eigen mogelijkheden en beperkingen is ook van belang. Daarnaast is het behalen van een schooldiploma belangrijk. Een diploma biedt kansen, mits de jongeren positief gedrag ontwikkelen en verantwoordelijkheid nemen voor hun gedrag.

Eigenwaarde
Natuurlijk pretendeer ik niet dat de Glen Mills School geschikt is voor alle jongens waar het niet goed mee gaat. Wel dient er voor de drop-outs een programma te worden ontwikkeld dat elementen bevat van methodieken die al veelbelovend en effectief zijn gebleken.

Dat de camps onder militaire leiding komen te staan is een oplossing die kort door de bocht te noemen is. Deze jongeren hebben niet alleen instructies nodig die hen gedisciplineerd moeten maken. Bovendien zal eronder militaire leiding een wij-zijcultuur ontstaan tussen de jongeren en de militairen, met alle gevolgen van dien zoals opstanden, agressie en onderdrukking.

Deze jongeren dien je te laten samenwerken, met elkaar en met de begeleiders. Ook ouders en belangrijke derden zullen betrokken moeten worden bij de begeleiding. Er is intensieve professionele begeleiding nodig op didactisch, sociaal, emotioneel, pedagogisch en praktisch gebied. Mensen die een positieve en functionele relatie bewerkstelligen met deze jongeren. Luisteren, samenwerken met de jongeren, kunnen motiveren, open en direct communiceren, oprechte belangstelling voor hen hebben. Een aantal vaardigheden dat van groot belang is om daadwerkelijk tot blijvende veranderingen en ontwikkelingen te komen.

Deze jongeren leren niet van straf en andere repressieve maatregelen. Complimenten krijgen in een uitnodigende, uitdagende, positieve, open, sportieve, respectvolle en normatieve omgeving is leerzamer. Een omgeving die aansluit bij de belevingswereld van de jongeren en waar gewerkt kan worden aan een positiever zelfbeeld met eigenwaarde.

Huisje-boompje-beestje
Mijn ervaring is dat ook deze jongeren kwaliteiten, normen en waarden en talenten hebben om zich verder te ontwikkelen tot trotse en gerespecteerde burgers van onze samenleving. Jongeren die niets liever willen dan een leven met huisje-boompje-beestje.

Laten mensen van verschillende instellingen en scholen samen met deze jongeren kansen creëren voor een beter toekomstperspectief. Dat is toch onze maatschappelijke plicht?

De auteur schrijft het artikel namens de Hoenderloo Groep/Glen Mills School, residentiële instelling voor jeugdzorg en onderwijs.