Vrijdag 30 januari, de dag waarop Letschert uiterlijk verslag moet uitbrengen aan de Tweede Kamer, moeten D66, VVD en CDA ook een akkoord hebben over financiën. Dat zei de informateur van D66-huize nadat ze afgelopen zondagavond en maandag gesprekken leidde met kopstukken van de drie partijen op landgoed De Zwaluwenberg in Hilversum.

Stoffer (SGP) vindt dat met name de VVD zich te weinig aantrekt van klassieke vrijheden en medisch-ethische thema's

Dat de „financiële plaat” ook duidelijk moet zijn, maakt de onderhandelingen volgens Letschert ingewikkelder. Budget voor het ene onderwerp kan immers ten koste gaan van een ander onderwerp. Het is dus niet zomaar mogelijk om per onderwerp losse afspraken te maken. „Het totaalplaatje, zowel inhoudelijk als financieel, moet samenkomen en pas dan is er een akkoord.”

Dinsdag schoven de financieel specialisten van de drie onderhandelende partijen aan bij het formatieoverleg in Den Haag. „Het zijn andere financiële onderhandelingen dan anders”, aldus D66-voorman Rob Jetten. „Omdat je weet dat je in beide kamers vaak meerdere fracties nodig zult hebben voor steun voor een begroting.” De samenwerking met andere partijen hebben de partijen „continu in het achterhoofd”.

Zelfbeheersing

Of oppositiepartijen SGP en CU dat ook ervaren, valt te betwijfelen. Mirjam Bikker zei woensdag na afloop van een gesprek met Letschert dat de CU bereid blijft constructief samen te werken met het toekomstige kabinet, maar dat dat dan wel „zelfbeheersing” moet betrachten bij kwesties die voor die partij belangrijk zijn. Bikker doelde met name op medisch-ethische wetgeving en de vrijheid van christelijke scholen. De CU-politica heeft de onderhandelende partijen via de informateur gewaarschuwd dat voorstellen zoals de deze week aangenomen wijziging van de Embryowet de constructieve bejegening door haar partij „onder spanning” kunnen zetten.

Dezelfde dag waarschuwde SGP-voorman Chris Stoffer D66, CDA en VVD dat als ze „doorgaan met de lijn van de afgelopen weken” op medisch-ethische thema's, ze niet op steun van de SGP hoeven te rekenen. Stoffer zei voorafgaand aan zijn ontmoeting met Letschert dat zijn partij bereid is een volgend kabinet bij „zure beslissingen”, zoals bezuinigen, aan een meerderheid te helpen, maar dat daar „behoedzaamheid” bij voor de SGP belangrijke onderwerpen tegenover staat.

Stoffer vindt dat met name VVD zich momenteel te weinig aantrekt van klassieke vrijheden en medisch-ethische thema’s. Verder sprak hij de hoop uit dat de partijen tot bezinning komen en gaan bouwen aan „stabiele meerderheden” voor „grote zaken” zoals stikstof en wonen.

Strak tijdschema

D66-leider Jetten hoopt „ruim” voor 30 januari klaar te zijn met de inhoudelijke gesprekken tussen D66, VVD en CDA over een coalitieakkoord, zodat „voldoende tijd” overblijft om te praten met andere partijen over een vorm van samenwerking. „We hebben een heel strak tijdschema”, aldus Jetten donderdag.