Restauratie Van Damorgel Grote Kerk Tholen van start
Orgelmaker Elbertse & Van Vulpen uit Utrecht begint maandag met de restauratie van het Van Damorgel in de Grote Kerk in Tholen. Dat liet de hervormde gemeente Tholen deze week weten.
„Als eerste worden vrijwel alle pijpen en balgen en windladen naar de werkplaats in Utrecht vervoerd voor een grondige revisie”, aldus de gemeente. „Het is de bedoeling dat het orgel eind 2025 weer in volle glorie bruikbaar is. In de tussenliggende periode worden pijpen, mechaniek, windladen en windvoorziening gerestaureerd en krijgt de orgelkas een stevige opknapbeurt. Dat is na de plaatsing in 1955 bepaald geen overbodige luxe. Voor een nog mooiere klankkleur wordt de winddruk enigszins verhoogd en de kanalisatie herzien.”
De hervormde gemeente ontving in de achterliggende jaren 750.000 euro aan subsidies van de provincie en het Rijk. „Ondertussen hebben sponsoren en fondsen eveneens mooie bedragen toegezegd.”
De verwachtingen van de restauratie zijn hooggespannen, schrijft de hervormde gemeente. „Het orgel geldt als een van de zeer bijzondere orgels in Nederland en is het enige, grootste, historisch zeer gaaf overgeleverde instrument van Van Dam in de provincie Zeeland.” Het instrument werd in 1832 gebouwd door de tweede generatie Van Dam voor de Galileeërkerk in Leeuwarden. Deze kerk werd in 1940 afgebroken vanwege plannen voor een nieuw kerkgebouw op dezelfde plaats. Na de oorlog besloot men echter een modern kerkgebouw te realiseren. Hierin zou het oude orgel niet meer passen. Aanvankelijk werd het orgel geschonken aan de hervormde gemeente van Doesburg, maar deze stond het in 1955 af ten behoeve van de gerestaureerde Kerk van Tholen.
Van de eerste en tweede generatie Van Damorgels bleven 25 instrumenten bewaard. Van de vijf grotere stadsorgels voor kerken als in Amsterdam en Rotterdam resten niet meer dan twee instrumenten. Slechts één van die twee -Tholen- is vrijwel gaaf overgeleverd. Van die vijf grotere orgels kreeg er slechts één drie manualen en dit bevindt zich in Tholen. Het instrument is breed inzetbaar en bijvoorbeeld geschikt voor het uitvoeren van werk van Bach en Mendelssohn. Daarnaast klinkt Nederlandse koraalromantiek van componisten als Bastiaans, de Lange en Litzau er goed.
In de loop van 2025 wordt het binnenwerk herplaatst en wordt het orgel gaandeweg weer opgebouwd. Als vervanger gebruikt de gemeente het Hauptwerkorgel van de Eben-Haëzerschool.
Vrijdagavond is er een ”sing out” van het orgel. Aanvang 19.30 uur. De eigen organisten verzorgen het programma.
