Inflatie? Dat ‘gierige beest’ lijkt eindelijk getemd, zo zei de Duitse centralebankpresident Joachim Nagel vorige week. „De inflatie daalt heel snel”, voegde zijn Portugese collega Mario Centeno daar dit weekend aan toe. „Eigenlijk sneller dan dat die steeg.” Centrale banken moeten daarop reageren door hun rentes weer te verlagen, vindt hij, al is de vraag wanneer precies.

Het is een vraag waar beleggers zich al maanden druk over maken, maar die ook huizeneigenaren, spaarders en bedrijven raakt. Zowel in de Verenigde Staten als in de eurozone staan de rentetarieven op haast ongekend hoge niveaus, bedoeld om de inflatie aan te pakken. Een hogere beleidsrente van centrale banken sijpelt door naar de rentes die commerciële banken rekenen voor hypotheken en bedrijfskrediet.

Met hoge rente wilden centrale banken de economie afkoelen, en zo de inflatie inperken. Inmiddels stijgen de consumentenprijzen niet meer zo hard, maar van een renteverlaging lijkt voorlopig geen sprake.

Bewijs

Jerome Powell, baas van de Amerikaanse Federal Reserve, zei begin deze week dat hij eerst meer bewijs wil zien dat het echt de goede kant op gaat met de afnemende prijsstijgingen. „Ons vertrouwen daarin groeit. Maar we willen méér vertrouwen voordat we deze zeer belangrijke stap nemen.” Amerikaanse beleggers rekenden aanvankelijk op een eerste renteverlaging in maart, maar door dit soort woorden van Powell laten zij die hoop nu varen.

Ook in de eurozone gaat het waarschijnlijk nog maanden duren voor de eerste renteverlaging eraan komt. De Portugese bankpresident Centeno pleit weliswaar voor actie, maar anderen zijn een stuk behoudender. „Ik ben heel wat pessimistischer dan de financiële markten”, zei het Litouwse bestuurslid Gediminas Simkus bijvoorbeeld onlangs. Daarmee reageerde hij op de verwachting van beleggers dat de ECB al dit voorjaar zijn beleidsrente zou verlagen.

Heel raar is het niet dat beleggers aanvankelijk zo optimistisch waren. De inflatie daalt immers al maanden. In de VS stijgen de consumentenprijzen nog maar met 3,4 procent op jaarbasis, tegen 6,4 procent begin 2023. In de eurozone ging het zelfs om slechts 2,8 procent in januari, zo bleek vorige week. En vergelijk je de consumentenprijzen niet met die van een jaar geleden, maar maand-op-maand, dan ziet het er nog rooskleuriger uit.

Dit komt niet alleen doordat de energieprijzen een heel stuk lager zijn geworden, maar ook door een daling van grondstofprijzen. Sinds oktober zijn de olieprijs met 14 procent, de gasprijs met 34 procent en de voedselprijzen met gemiddeld 5 procent gedaald.

Nieuwe risico’s zijn er ook. Zo houden de spanningen aan rond de Rode Zee, waar Houthirebellen niet lijken te stoppen met het aanvallen van westerse vrachtschepen. Daardoor stijgen de prijzen voor het huren van zeecontainers, en dat werkt door in consumentenprijzen. Tegelijkertijd heerst er droogte in een andere belangrijke doorvoerroute, het Panamakanaal in Centraal-Amerika, waardoor ook daar minder schepen doorheen kunnen.

Misschien nog prangender zijn de hoge lonen. In veel landen is de arbeidsmarkt nog altijd erg krap, en lukt het vakbonden grote loonstijgingen af te dwingen. Vooral in de dienstensector, waar lonen een groot deel van de bedrijfskosten uitmaken, leidt dat tot hogere consumentenprijzen.

Klaas Knot, naast president van De Nederlandsche Bank ook bestuurslid van de ECB, zei onlangs in Buitenhof dat de hoge lonen het laatste puzzelstukje vormen dat nog op zijn plaats moet vallen.

„Het is nog te vroeg om te concluderen dat de inflatiedruk voorbij is”, stelt ook de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in een rapport dat maandag uitkwam. Op dit moment verwacht de OESO dat de Amerikaanse Fed zijn eerste renteverlaging in het tweede kwartaal doorvoert, en dat de ECB in het derde kwartaal volgt.