Er lijkt sprake te zijn van onmin tussen de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en zijn hoogste militair, generaal Valery Zaloezjny. Oekraïense en internationale media hebben dat gehoord van anonieme aanwezigen op een vergadering, maandagavond, waar de president de generaal zou hebben gemaand zijn biezen te pakken.

Betrokken ministeries ontkennen. Dat de twee overhoop liggen, is duidelijk. Dat bleek in oktober, toen Zaloezjnjy tegen The Economist de toestand aan het front had omschreven als een patstelling. Over de lang verhoopte doorstoot richting de Krim was de generaal nuchter: „Er komt hoogstwaarschijnlijk geen doorbraak.”

Zaloezjnjy hoopt Rusland uiteindelijk te verslaan door een combinatie van ingraven, slopen van Russische aanvoer achter het front en aanvallen in Rusland zelf. Hij hoopt op technologisch superieure wapens uit het Westen. Maar Zelensky denkt dat daarvoor klinkende resultaten nodig zijn.

Zelensky verdenkt de generaal van politieke aspiraties. „Als je oorlog voert met in je achterhoofd dat je morgen de politiek of verkiezingen ingaat”, zei de president in november in het Britse blad The Sun, „dan gedraag je je aan de frontlijn als politicus en niet als militair”.

Tegenstander

Zelensky’s vrees dat de generaal zich ontpopt als politieke tegenstander dateert van eerder, staat te lezen in de biografie van de president. In 2021, twee jaar na zijn aantreden als president, had Zelensky de generaal tot opperbevelhebber bevorderd. Ze deelden een ad rem gevoel voor humor. Maar nog voor de Russische inval ontstond irritatie. Zaloezjnjy waarschuwde dat de Russische troepenopbouw aan de grens een mobilisatie noodzakelijk maakte. Zelensky weigerde, om paniek te voorkomen.

Volgens Zelensky’s biograaf Simon Shuster verbeterden de betrekkingen na het uitbreken van de oorlog. De president bemoeide zich aanvankelijk niet met oorlogvoering. Zaloezjnjy slaagde erin de Russische mars op Kyiv te stuiten. Maar de spectaculaire, succesvolle tegenaanval in de oostelijke provincie Charkiv in september 2022, was niet Zaloezjnjy’s keuze. Die had liever aangevallen in het zuiden. Ook Bachmoet had Zaloezjnjy eerder willen opgeven, schrijft Shuster.

De militaire strijd in Charkiv en Bachmoet werd vooral geleid door Oleksandr Syrsky, bevelhebber van de landmacht. Zelensky zou hem als Zaloezjnjy’s opvolger willen. Maar die zou hebben geweigerd.

Peiling

Zelensky geniet na twee jaar oorlog nog volop steun onder de Oekraïense bevolking. Maar Zaloezjnjy is populairder: 88 procent van de Oekraïners staat achter de generaal; 62 procent achter de president, zo toonde een peiling in december.

Net als voor de oorlog is Zelensky voorzichtig met een grote impopulaire mobilisatieronde, waar Zaloezjnjy om vraagt. Zaloezjnjy’s vertrek zou aan het front weinig oplossen en als generaal in ruste kan hij het Zelensky knap moeilijk maken. Onder militairen is Zaloezjnjy bovendien razend populair. Een rondgang langs militairen door nieuwssite Kyiv Post leverde commentaren op als „iedereen vindt Zaloezjnjy een goede bevelhebber, het zou stom zijn hem te lozen”.

De afgunst leidt tot vrolijkheid in Russische praatprogramma’s. Poetins woordvoerder Dmitri Peskov analyseerde: „Het is duidelijk dat het mislukte tegenoffensief en de problemen aan het front hebben geleid tot toenemend geruzie in de militaire en burgerlijke elite.”