Als de overheid een duidelijk toekomstbeeld heeft van hoe Nederland er over 50 jaar uit moet komen te zien, kunnen de grote maatschappelijke vraagstukken beter worden aangepakt. Het ontbreekt nu namelijk aan een integrale visie, stelt de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI). En daardoor komt het niet tot „radicaal nieuwe oplossingen”, die juist wel nodig zijn voor de ambities op bijvoorbeeld het gebied van zorg, klimaat en landbouw.
Voor de grote maatschappelijke veranderingen zijn innovatieve oplossingen nodig. Maar mede door het ontbreken van een duidelijk toekomstbeeld is volgens de AWTI het huidige innovatiebeleid vooral gericht op bestaande processen, structuren en belangen.
Emissiearme stallen of ander voer worden als voorbeeld genoemd. Ze lossen maar een deel van het probleem op binnen het bestaande systeem. „Andere structurele problemen worden hiermee niet aangepakt”, aldus de adviesraad.
„Alleen al op het gebied van landbouw hebben we meer dan veertig visies”, zegt AWTI-lid en bestuursvoorzitter Sjoukje Heimovaara van de Wageningen Universiteit. Een sectoroverstijgend toekomstbeeld werkt volgens haar „als een kompas waarop we kunnen varen en is tegelijkertijd een aantrekkelijk en duidelijk beeld waar we in Nederland onze inspanningen op kunnen richten”. Dat moet bedrijven en investeerders meer vertrouwen en burgers perspectief geven, waardoor er meer draagvlak ontstaat voor innovaties.
De AWTI doet in zijn laatste rapport - In dienst van de toekomst. Van optimalisatie naar transformatie - een oproep aan de nieuwe Tweede Kamer. Het parlement moet namelijk „een aantal scherpe keuzes maken over wat we belangrijk vinden, waaraan we prioriteit geven, hoe we verschillende waarden en belangen tegen elkaar afwegen”, vindt de adviesraad.
Het is vervolgens aan de regering om aan de hand daarvan een toekomstbeeld tot stand te brengen in samenspraak met de samenleving.
