Fossiele brandstoffen

In ieder geval 127 landen onderschreven dit jaar expliciet het uitbannen van fossiele brandstoffen. In Egypte waren er vorig jaar maar 80 landen die voor uitbanning óf vermindering pleiten. Dat is een forse toename.

Colombia

Colombia sloot zich als eerste grote producent van fossiele brandstoffen aan bij de ”Beyond Oil and Gas Alliance”. Daarmee geeft het Zuid-Amerikaanse land aan dat ze het boren naar nieuwe fossiele brandstoffen zal opgeven. Het land kreeg veel lof toegezwaaid voor de stap. „Colombia is voortdurend een lichtend licht geweest”, aldus het Climate Action Network (CAN).

Methaan

Landen spraken af om de emissies van andere broeikasgassen, zoals methaan, „versneld” aan te pakken. Zo’n vijftig grote bedrijven zegden toe uiterlijk in 2030 te zullen stoppen met het affakkelen van methaan, een sterk vervuilend broeikasgas.

Voedselproductie

Een grote groep met 158 landen verklaarde op de klimaattop dat ze voedselproductie en de broeikasgassen die daarbij vrijkomen mee gaat nemen in het klimaatbeleid. Voorheen bestonden er nog geen grootschalige afspraken op dit gebied. Ook Nederland wil zich hieraan binden en heeft de verklaring ondertekend.

Fossiele subsidies

Landen spraken af een einde te maken aan fossiele subsidies, als deze er niet aan bijdragen om energiearmoede tegen te gaan of bedoeld zijn voor een rechtvaardige transitie. Dat is iets sterker verwoord dan op eerdere klimaattoppen. Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) ging er in 2022 een recordbedrag van 7 biljoen dollar naar financiële prikkels om fossiele brandstoffen te blijven verbranden.

Nederland wist onder leiding van klimaatminister Rob Jetten een internationale coalitie te lanceren met landen die de fossiele subsidies willen afbouwen. Behalve Nederland zaten Canada, Frankrijk, Spanje, Denemarken, België, Oostenrijk, Ierland, Finland, Luxemburg, Costa Rica en Antigua en Barbuda in die coalitie.

Koolstofopslag

In de verklaring is ruimschoots aandacht voor technieken om CO2 op te slaan (CCS). Volgens John Kerry, de klimaatgezant van de Verenigde Staten, is onder 1,5 graad blijven „simpelweg niet mogelijk” zonder koolstofopslag. Inderdaad laten ook wetenschappelijke rapporten zien dat er in toekomstscenario’s voor een netto klimaatneutrale wereld altijd een zekere, maar bescheiden rol zal zijn voor CCS.

Schadefonds

De klimaattop trapte de eerste dag al af met een succes. Een fonds voor verlies en schade door klimaatverandering werd officieel. Het fonds moet arme landen die al geraakt worden door de gevolgen van klimaatverandering helpen.

Recordveel geld gedoneerd

Deze klimaattop leverde verschillende financiële records op. Niet eerder kwam er zo snel zoveel geld op tafel. Het historische schadefonds bevat inmiddels een krappe 800 miljoen dollar. En het investeringsfonds voor duurzame energie verzamelde bijna 13 miljard dollar.

Financiële teleurstelling

Toch zijn die financiële records niet het hele verhaal. Er was ook veel teleurstelling bij ontwikkelingslanden over het gebrek aan duidelijke afspraken en toezeggingen. Zo volgde er geen besluit over hoeveel geld er precies nodig is in het schadefonds. Nu al bedraagt klimaatschade zo’n 400 miljard dollar per jaar. Ontwikkelingslanden drongen aan op zeker 100 miljard dollar aan toezeggingen per jaar, maar ze kregen daarvoor de handen niet op elkaar. Daarnaast waren veel financiële toezeggingen van rijkere landen eenmalig en niet structureel.

Speech paus

De speech van de paus tijdens COP28 blijft ondertussen hangen. In een toespraak voor hooggeplaatste vertegenwoordigers gaf paus Franciscus tijdens de klimaattop een indringende boodschap af. De klimaatcrisis bestempelde hij als een spirituele crisis met als wortel de menselijke hebzucht.

De paus bekritiseerde het doorgeschoten consumentisme en kapitalisme. „De drang om te produceren en te bezitten is een obsessie geworden, resulterend in een buitensporige hebzucht die het milieu tot voorwerp van ongebreidelde uitbuiting heeft gemaakt. Het klimaat, dat op hol is geslagen, roept ons toe om deze illusie van almacht te stoppen.”

Vernietiging van de schepping noemde Franciscus in zijn toespraak „een belediging van God” en „een zonde”.